جهان کتاب
شمارۀ ۳۳۹ – ۳۴۰
مرداد – شهریور۱۳۹۶
روزنامه ها و مجله ها و رسانه ها هر شماره و هر بار که نشر می شوند شبیه بارهای پیشین هستند و نیستند. هستند چون یک ساختار نسبتا واحد دارند. نیستند چون گاهی تنک تر و سبک ترند و گاهی پروپیمان ترند و مطالب دندانگیرتری دارند و وقت بیشتری باید برای خواندن شان صرف کرد. این شماره جهان کتاب را که ورق می زنید چنین حسی پیدا می کنید: چه همه کتاب خوب منتشر شده است! چه نقد و معرفی های خوبی! و این است که این شماره همان خوبی های شماره های پیش را دارد اما چیزهای دیگری هم هست که فقط در بعضی شماره ها مثل این شماره هست. – م.ج
در آغاز این شماره، نامه‌ای از پراگ آمده است به قلم پرویز دوائی با عنوانِ «طاهرانه…». گشت و گذاری در باغ بزرگ نباتات و تماشای لاله‌های افراخته نویسنده را می‌کشاند به شعر باباطاهر و لاله‌زارهای ایران… «قد کشیده‌اند وسط باغچه‌ها با یک حالت تفاخری انگار، مثل بلندبالای برازنده باریک‌اندامی که به رقص… ببخشید!… به اجرای “حرکات موزون!”برخیزد، و روی این خاصیت که ساقه‌هایشان بلند و باریک است و کلّه‌ها به نسبتِ ساقه سنگین، با کم‌ترین نسیمی به پیچ‌وتاب درمی‌آیند… بساط پُررونقشان این روزها بیشتر از هر گل و گیاه دیگری نظر آدم را می‌گیرد و پای آدم را در برابرِ این سفره قلمکار سُست می‌کند. آدم می‌ایستد و سیر نگاه می‌کند، ولی هرچه که نگاه را به اطراف می‌چرخاند، در هیچ کجا دور یا نزدیک در اطراف این لاله‌ها و اصلاً در این باغ و سرتاسر این محله سرسبز نشان از قبری و سنگ گوری نیست که آن آقای هموطن گرامی‌مان، یکی از “شاعر”ترین شاعران تاریخ غنیِ ما در آن شعرش اشاره دارد که لاله‌ها به هوای “مهوشان”ی که به”گلگشت” می‌آیند (چه اصطلاح قشنگی) سر از خاک گور جوانان برکشیده‌اند…»
«ایدا لاولیس: سیمای زنی که زبان اعداد را می‌فهمید» از جنی موری، ترجمه پرتو شریعتمداری شرحی است بر زندگی کوتاه و پُربار این ریاضی‌دان انگلیسی و دختر لُرد بایرونِ معروف. این ترجمه ادای احترامی است به خاطره زنده‌یاد مریم میرزاخانی، ریاضی‌دان هموطنمان.
«جعل هویّت مردانه» از فینتان اوتول، ترجمه گلی امامی نقدی است بر چهار زندگینامه جدید از ارنست همینگوی. در این مقاله از همینگوی‌ای سخن رفته است که دروغگویی بی‌پروا و متظاهر است و خشونت می‌ورزد تا ضعف‌های شخصیتش را بپوشاند،. او حتی به دوستانش خیانت کرده و در جنگ جهانی دوم جاسوس دوجانبه است.
در ادامه، معرفیِ کتاب نقاش‌ها همیشه پول دوست داشته‌اند (نوشته جودیت بن هامو، ترجمه لیلی گلستان) آمده است.
سپس مسعود جعفری جزی نقدی بر برگردان فارسی کتاب زنوارگی در اندیشه ابن عربی (نزهه براضه، ترجمه ناصر طباطبایی) دارد و معتقد است نثر ترجمه مبهم و نامفهوم است و خالی از خطای درک مطلب اصلی هم نیست.
«های آزادی اِی دروغ بزرگ» نوشته‌ای است از مهدی فیروزیان درباره کتاب نسخه اَقدم (شامل ۲۳ چهارپاره از مظاهر مصفّا) است.
در پی آن، کتاب چهره‌های موسیقی ایران معاصر (تألیف هوشنگ اتحاد) معرفی شده است.
«اهدافی نو در فرهنگ‌نویسی» نوشته فریدون فروتن نقدی است بر فرهنگ موضوعی فارسی (از بهروز صفرزاده) که مشکلات واژه یابی در این کتاب را نمونه وار بررسی می‌کند.
«فرهنگ اعلام شاهنامه» نیز نقد سجاد آیدنلو است بر کتاب ویژگان شاهنامه (از محمدحسین مجدّم).
معصومه علی‌اکبری در مقاله«روانکاوی سرپیچی و عصیان علیه افسرگی ملّی» به بررسی کتاب علیه افسرگی ملّی و معنای سرپیچی (ژولیا کریستوا، ترجمه مهرداد پارسا) پرداخته است.
«شبهه علم و ضدّ‌علم» نوشته طلیعه خادمیان به کتاب جهان فراطبیعی (تألیف محمدرضا توکلی صابری) اختصاص دارد. این کتاب به نیّت آشکار ساختن شماری از خرافات و توهمّات رایج نوشته شده است و سعی دارد که میان علم، شِبه‌علم و ضدّ علم در دوران جدید، مرزهای محکمی به وجود آورد. موضوع کتاب از بشقاب پرنده تا عرفان حلقه را در بر می‌گیرد.
سیّد فرید قاسمی در یادداشتی کوتاه به سالنامه‌نگاری و به طور خاص سالنامه مؤسسه اطلاعات (نخستین سال انتشار: ۱۳۳۹) پرداخته و اطلاعات سال ۱۳۹۵ را بررسی کرده است.
«یادداشت‌های آرنولد ویلسون از ایران» عنوان نقد کاوه بیات است بر ترجمه جدید کتاب ویلسون: یادداشت‌های روزانه یک افسر دیپلمات در جنوب غرب ایران(ترجمه فریور جوانبخت موثق).
یادداشت مجید رُهبانی با عنوانِ «از آن‌چه به تاریخ پیوسته است» به کتاب اسم شب، سیاهکل: جنبش چریک‌های فدایی خلق از آغاز تا اسفند ۱۳۴۹ (تألیف انوش صالحی) اختصاص دارد.
کامیار عابدی در مقاله «تو را کشتم تا سپس دوستت بدارم!» سه تألیف زندگینامه‌ای درباره فروغ فرخزاد را نقد و بررسی کرده است (زنی تنها نوشته مایکل هیلمن؛ آیه‌های آه گفت‌وگو و گردآوری از ناصر صفّاریان؛ و فروغ فرّخزاد: زندگینامه ادبی نوشته فرزانه میلانی). ناقد در باره کتاب میلانی معتقد است که ساختاری ناهموار دارد. می نویسد: «ساختار زبانی و چهارچوب محتواییِ نایکدست کتاب را می‌توان آمیزه ای از نوعی روایتگری، تحقیق شفاهی و مکتوب، و نقل گفت وگوهای مؤلف با دیگران (به جای عرضه چکیده آن) دانست.»
«یک اشتباه کتاب‌شناختی: حسین کسمایی یا میرزاحسین‌خان کسمایی» عنوان مقاله‌ای است از محمود نیکویه درباره اشتباه مکرر دو شخصیت متفاوت و هم‌نام، و شرحی است بر زندگی و آثار حسین کسماییِ مترجم و نویسنده. سپس یادداشتی از محمد جواهرکلام به مناسبت درگذشت دنیس جانسون دیویس، مترجم ادبیات معاصر عرب، آمده است و«حکایت بی‌پایان کافکا» (ترجمه رضا میرچی) که مصاحبه کوتاهی است با راینر استاش، نویسنده جدیدترین زندگینامه کافکا.
زری نعیمی در صفحه «هزار و یک داستان» پنج رمان و مجموعه داستان را نقد و بررسی کرده است: آینه تال/ سودابه فرضی‌پور؛ بن‌بستی در آفریقا/ پیمان فیوضات؛پرسه در حوالی داستان امروز (۴)/ زیر نظر حسین سناپور؛ پیاده‌روهای پارک لاله، سکوی دوم/ رویا هدایتی؛ سفر سرگردانی/ سعید امین‌زاده.
سایه اقتصادی‌نیا در صفحه «وقت شعر» دو دفتر را نقد و بررسی کرده است: گزینه اشعار/ ایرج ضیائی و همین فرش چوب خورده/ شهین منصوری.
در بخش «معرفی کوتاه» این شماره ۲۶ کتاب معرفی شده است از جمله مجموعه ای از مقالات استاد فتح الله مجتبایی با نام قال و مقال عالمی. استاد که روش کار خود را پدیدارشناسی تاریخی می داند معتقد است: «معتقدم که هیچ علمی را شما تا تاریخش را ندانید، نمی‌توانید آن علم را چنانکه شایسته است بشناسید. هر علمی ریشه‌هایش در تاریخش است.» از دیگر کتابهای این بخش معرفی کتاب ویرایش از زبان ویراستاران است. کتاب مستطابی است که گروهی از مترجمان ترجمه اش کرده اند و خانم مژده دقیقی ترجمه ها را ویراسته است. حاصل آن کتابی است در بیش از ۵۵۰ صفحه (کتاب مهناز، ۱۳۹۵).
در پایان نیز«تازه‌های بازار کتاب» از فرخ امیرفریار آمده است.
