خروس جنگی ناآرام اینک ۶٠ سال پس از امضای بیانیه فوتوریستی خروس جنگی – با کتاب «جیغ بنفش» در غرفه انتشارات سرزمین اهـورایی و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حضور دارد!…
کتاب برگزیده اشعار هوشنگ ایرانی با نام جیغ بنفش همراه با معرفی، نقد و بررسی اشعار او که توسط محمد آزرم گردآوری شده است با طرح جلد مجید ضرغامی در سرزمین اهورایی منتشر شده و برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب بیست و هشتم در غرفه انتشارات سرزمین اهورایی رونمایی و به مخاطبان شعر جهان با تخفیف نمایشگاه عرضه شده است.
نخستین گام هر جنبش نوین، با درهم شکستن بت‌های قدیم، همراه است. این کلمات هوشنگ ایرانی است که در بند چهارم «بیانیه خروس جنگی» در سال ١٣٣٠ در مجله‌ای به همین نام منتشر شده است؛ شاعری که در نخستین روزهای شهریورماه ١٣۵٢ در پاریس بر اثر ابتلا به سرطان حنجره درگذشت و کالبدش را در ١۴ شهریورماه همان سال در بهشت زهرا، قطعه ٧، ردیف ١١٨، شماره ١٩، دفن کردند. شاعری که نیم‌قرن بدون اینکه شعرش خوانده شود فقط با دو کلمه، قضاوت شد: جیغ بنفش. شاید شما هم ترکیب «جیغ بنفش» به گوشتان آشنا باشد، بدون اینکه سطرهای دیگری از این شعر خوانده باشید:
غار کبود می‌دود
دست به گوش و فشرده پلک و خمیده
یکسره جیغی بنفش می‌کشد
نام این شعر «کبود» است و در نخستین کتاب شعر هوشنگ ایرانی با نام «بنفش تند بر خاکستری» در شهریورماه سال ١٣٣٠ در ٢٠٠ نسخه منتشر شده است؛ شعری نامتعارف، کنار شعرهای نامتعارف دیگر، در آن زمان. «بنفش تند بر خاکستری» یکی از آن کتاب‌هایی است که فصلی جدید در تقویم شعر فارسی است و پس از آن هر امر نامتعارف و فراتر از آن، هر امر درک نشده، با عبارت جیغ بنفش، طبقه‌بندی شده است.
بیانیه خروس جنگی
١- هنر خروس جنگی هنر زنده‌هاست. این خروس، تمام صداهایی را که بر مزار هنر قدیم نوحه‌سرایی می‌کنند، خاموش خواهد کرد.
٢- ما به نام شروع یک دوره نوین هنری، نبرد بی‌رحمانه خود را ضد تمام سنن و قوانین هنری گذشته آغاز کرده‌ایم.
٣- هنرمندان جدید فرزند زمانند و حق حیات هنری تنها از آن پیشروان است.
۴- نخستین گام هر جنبش نوین با در هم شکستن بت‌های قدیم همراه است.
۵- ما کهنه‌پرستان را در تمام نمودهای هنری: تئاتر، نقاشی، نوول، شعر، موسیقی، مجسمه‌سازی، محکوم به نابودی می‌کنیم و بت‌های کهن و مقلدین لاشه‌خوار را درهم می‌شکنیم.
۶- هنر نو که صمیمیت با درون را گذرگاه آفرینش هنری می‌داند، سراپای جوشش و جهش زندگانی را در خود دارد و هرگز از آن جداشدنی نیست.
٧- هنر نو بر گورستان بت‌ها و مقلدین منحوس آنها، به سوی نابود کردن زنجیر سنن و استوار ساختن آزادی بیان احساس پیش می‌رود.
٨- هنر نو تمام قراردادهای گذشته را می‌گسلد و نوی را جایگاه زیبایی‌ها اعلام می‌کند.
٩- هستی هنر در جنبش و پیشروی است. تنها آن هنرمندانی زنده هستند که تفکر آنها به دانش نوین استوار باشد.
١٠- هنر نو با تمام ادعاهای جانبداران هنر برای اجتماع، هنر برای هنر، هنر برای… تباین دارد.
١١- برای پیشرفت هنر نو در ایران باید کلیه مجامع طرفدار هنر قدیم نابود گردند.
١٢- آفرینندگان آثار هنری آگاه باشند که هنرمندان خروس جنگی به شدیدترین وجهی با نشر آثار کهنه و مبتذل پیکار خواهند کرد.
١٣- مرگ بر احمقان.
در این بیانیه فوتوریستی و ضد سنتی، آنچه مغفول مانده، باور به دانش و تکنولوژی، به عنوان بنیان فلسفه پیشرفت و حرکت بی‌وقفه، به سوی آینده است و آنچه موکد شده، صمیمیت با درون است که مرکز تناقض‌ها و حفره فروپاشاننده متن بیانیه است. با این همه می‌توان آن را خروشی علیه گذشته‌گرایی دانست. کافی است به جای هنر خروس جنگی و هنر نو، بنویسیم شعر هوشنگ ایرانی، تا علت انکار طرفداران شعر سنتی، آشکار شود اما این بیانیه و شعر هوشنگ ایرانی، مورد حمله و انکار شاعران و هواداران شعر نو نیمایی هم قرار گرفت و در عمل، هوشنگ ایرانی، نیم قرن از عرصه شعر فارسی حذف شد.
