به اقتضای کارم و هم برای انتخاب مطلب برای راهک سایتهای مختلفی را سر می زنم. در نظر داشتم یادداشتی کوتاه در باره ایبنا بنویسم که خبرگزاری کتاب است ولی مشکلاتی دارد که از کتاب نشناسی ناشی می شود! این را می گذارم برای یادداشت بعدی. امروز آمدم مطلبی از نشر ققنوس – که کتابهای خوبی منتشر می کند – انتخاب کنم دیدم معرفی هایی که به نام اعتماد منتشر می کند (روزنامه اعتماد؟) چه نثر نفسگیر و کند و ناهمواری دارد. ملاحظه کنید:
«راهنمای عملی اخلاق؛ چگونه درباب مسائل عملی اخلاق خلاقانه و نقادانه بیندیشیم. کتاب «راهنمای عملی اخلاق» تالیف آنتونی وستن با ترجمه راضیه سلیم‌زاده، که به تازگی توسط انتشارات ققنوس منتشر شده، فراخوانی است برای اخلاق و نویسنده آن قصد دارد رخنه‌یی را که میان مسائل نظری معمول در فلسفه اخلاق و مسائل عملی افراد مردد و تازه وارد در این عرصه وجود دارد، پر کند.»
شما متوجه شدید معرفی کننده چه می خواهد بگوید؟ غیر از خبر انتشار کتاب چه چیز روشنی از بند بالا فهمیده می شود؟
در ادامه:
«مسائلی نظیر اینکه اصلا چه کسی نیازمند اخلاق است؟ اصلا چرا باید درباره ارزش‌ها بیندیشیم؟ اینها پرسشهایی واقعی‌اند و پیش از پرداختن به باقی مباحث اخلاق لازم است به این پرسش‌ها پاسخ بگوییم. مقصود دیگر این کتاب پیوندآفرینی میان اخلاق و شیوه‌های کارآمد تفکر عملی به نحو عام .»
پرسشهای واقعی چه جور پرسشهایی اند؟ پیوند آفرینی میان اخلاق و تفکر عملی به نحو عام چرا فعل ندارد؟ مضمون و مفهوم اش بماند.
ادامه می دهیم:
«برای نمونه، مکتوبات پر شماری در باب حل خلاقانه مساله وجود دارند که شامل مباحثی‌اند نظیر افزایش گزینه‌ها و صورت‌بندی مجدد مساله، به طریقی که شکل نخست را دگرگون سازد.»
مکتوبات؟ یعنی چه؟ منظور نامه ها ست یا کتاب ها؟ حل کدام مساله؟ شکل نخست کدام است؟
باز هم ادامه می دهیم:
«نویسنده در این کتاب از شما می‌خواهد تا اخلاق را سیری همیشه در جریان بدانید. بر ما است که هم در عمل و هم به لحاظ درونی پذیرای پیچیدگی‌های زندگی واقعی و امکانات نهفته عالم باشیم. اندکی گشودگی بسیار کارساز است. پاره‌یی از چشمگیرترین پیشرفت‌های اخلاق دقیقا از همین نقطه آغاز می‌شوند. مثلا ایجاد آگاهی اخلاقی‌مان به دیگر جانداران را می‌توانیم یکی از راههای پیوسته در حال بسط برای اخلاق روزگارمان بدانیم.»
سیر همیشه در جریان؟ اخلاق سیر همیشه در جریان است؟ چه چیزی سیر همیشه در جریان نیست؟ ادبیات؟ فلسفه؟ تاریخ؟ هویت؟ آگاهی؟ دانش؟ و بر ما ست یعنی چه؟ این معرفی کتاب است یا اندرزنامه است؟ پذیرای امکانات نهفته عالم بودن چیست؟ اندکی گشودگی در چه چیزی؟ ایجاد آگاهی اخلاقی مان به دیگر جانداران؟! منظور جانوران است یا آدمیان؟ این چطور واژه گزینی است که نه این است و نه آن؟ مقصود همنوعان است؟ بعد هم ایجاد آگاهی به یا در؟ راههای پیوسته در حال بسط؟ راه بسط پیدا می کند؟ یا دراز می شود؟ و این ترکیب فارسی است؟ بسط اخلاق روزگار؟ اخلاق روزگار چطور اخلاقی است؟
«پس این کتاب یک راهنمای عملی اخلاق است. بدین اعتبار که مکملی ضروری است برای تصحیح تصور اولیه و مرسوم از اخلاق و کتابی است برای کسی که در مسیر عمل اخلاقی گام می‌زند.»
من نمی دانم این کتاب را همین نویسنده که معرفی را نوشته ترجمه کرده است؟ اگر اینطور است واویلا! اگر نیست خب یک معرفی به دست مترجم می نوشتید یا می نویساندید. شاید مترجم بداند این کتاب در باره چیست.
واقعا کسی از این معرفی می فهمد که این کتاب راهنمای عملی اخلاق است؟ و چه جور راهنمایی است؟ و فرق اش با دیگر راهنماها چیست؟
ننویسید. اینطوری معرفی کتاب ننویسید. این خودش عین بی اخلاقی است که در باره چیزی بنویسید که نمی دانید چیست یا کاری را قبول کنید و انجام دهید که نمی دانید چطور باید انجام داد.
– مهدی جامی
