عبدالفتاح سلطانی
آرمانشهر
اگر گفته شود که نقض حقوق بنیادین بشر در کلیه جوامع انسانی و تمامی کشورها کم و بیش مشاهده میشود، سخنی به گزاف گفته نشده است. هر چند میزان تخلفات از موازین حقوق بشر و گستردگی دامنه ی آنها در جوامع توسعه نیافته و در حال توسعه به مراتب بیشتر از سایر کشورها است.
نقض حقوق بشر عمدتاً در دو حوزه ی مهم صورت می گیرد؛ نخست: در حوزه روابط بین مردم یک جامعه، دوم: در حوزه روابط بین مردم و حکومت.
نخست: از موارد مهم نقض حقوق بشر در میان مردم نسبت به یکدیگر می توان از کودک آزاری، همسرآزاری، نادیده گرفتن حقوق اقلیت های دینی، مذهبی، قومی و مانند آنها نام برد. برخوردهای تحقیرآمیزی که بعضاً توسط عده ای از شهروندان ایرانی با برخی از افغان ها انجام می شود نمونه ای از این رفتار خلاف حقوق بشر است.
دوم: نقض حقوق بشر از سوی حکومت در نسبت با شهروندان یک جامعه، که این امر خود در دو حوزه ی مهم صورت می گیرد:
الف: در حوزه ی قانونگذاری که عمدتاً از طریق تصویب قوانینی انجام می شود که تبعیض میان زن و مرد یا تبعیض میان اقلیت های دینی، مذهبی، قومی و یا سیاسی را روا می دارد و یا از طریق تصویب قوانین، آزادی های مختلف مردم را در موارد غیرضروری سلب یا محدود می کند.
ب: در پاره ای از جوامع دیده شده است که قوانین مترقی و متضمن معیارهای جهانی حقوق بشر وجود دارد، ولی عمدتاً در عمل اجرا نمی شود و حقوق شهروندان آن جامعه توسط مسئولین یا مجریان قانون نادیده گرفته می شود و شاهد نقض گستردهی حقوق بشر در این جوامع می باشیم؛ مواردی از قبیل اعمال شکنجه در بازداشت گاه ها و یا جلوگیری از آزادی مطبوعات و احزاب و غیره .
یکی از راه های کاهش آمار تعرض به حقوق مردم، آموزش اقشار مختلف شهروندان یک جامعه و آشنایی آنان با موازین حقوق بشر است که رسانههای همگانی نقش بسیار مؤثری را در این زمینه به عهده دارند . اختصاص فصلی از کتب درسی برای ترویج و آموزش حقوق بشر در مدارس – به ویژه در مقطع دبیرستان – میتواند کارساز باشد. از جملهی دیگر راهکارهای مؤثر در این زمینه ترویج کتابخوانی و انتشار کتابهایی با محتوای حقوق بشری به زبان ساده و با تیراژ بسیار زیاد و با قیمت مناسب در سطح گسترده است که ترجمه اطلس حقوق بشر به کوشش دو نفر از زندانیان فرهیخته که افتخار تحمل زندان در کنار آنها را دارم – با همین منظور صورت گرفته است.
مهم ترین ویژگی های کتاب حاضر به قرار زیر است:
۱-مفاهیم حقوق بشر به زبانی ساده – که برای همگان با هر سطح معلومات قابل فهم باشد – مطرح گردیده است.
۲- دسته بندی مفاهیم حقوق بشری به بخش های اصلی و تبیین زیر مجموعه های هر یک از بخش ها به گونه ای که خواننده می تواند خلاصه کتاب و حتی رویکرد آن را در فهرست مطالب آشکارا دریابد .
۳- ارائه ی آمارهای معتبر در زمینه ی نقض حقوق بشر در کشورهای مختلف با استفاده از نقشه ی جهان به منظور معرفی مناطق بحرانی و ارائه مثالهای روشن در هر مورد.
۴-در این اطلس مصور نشان داده شده است که حتی کشورهایی که از نظر نوع حکومت، مذهب، موقعیت جغرافیایی، وضعیت اقتصادی بسیار متفاوت هستند، در مورد حقوق بشر و نقض مقررات آن، رویکرد مشابهی دارند.
۵- مؤلف این اطلس جناب آقای اندرو فاگان با حفظ بی طرفی نه فقط به نقض حقوق بشر در کشورهای توسعه نیافته و یا در حال توسعه پرداخته، بلکه گونه های مختلف نقض حقوق بشر در کشورهای توسعه یافته را نیز مورد مداقّه قرار داده است.
۶- علاوه بر نمایش زیبای گرافیکی آمار، با ارائه تصاویر گوناگون و ذکر تاریخچه ای در خصوص اهم موضوعات مانند نسل کشی های متعدد قرن بیستم تلاش کرده تا شمایی کلی از وضعیت حقوق بشر در جهان را به خواننده ارائه دهد.
در پایان ضمن قدردانی از زحمات مترجمان محترم، امید کوکبی و مهدی خدایی، که وقت گرانبهای خود را در زندان – علیرغم همه ی مشکلات – صرف برگردان این اطلس از انگلیسی به فارسی نمودند و تشکر از هر خواننده ای که زحمت مطالعه ی این کتاب را تحمل می کند و همه ی کسانی که به موازین حقوق بشر باور دارند – به ویژه هموطنان گرامی – توصیه می نمایم که برای فردایی بهتر، در ترویج حقوق بشر کوشا باشند.
به امید آینده ای زیباتر و زندگی بهتر برای همه ی ساکنین این کره خاکی به ویژه ایرانیانی که همچون نیاکان خود در ساختن اکنون و آینده ی خود و نسل های آتی کوشا هستند.
عبدالفتاح سلطانی (وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر)
بند ۳۵۰ زندان اوین – ۲۷/ اسفند ۱۳۹۱ خورشیدی
پیوست:
در همین زمینه:
امید کوکبی و مهدی خدایی در زندان ترجمه می کنند