انتشاراتی کانادایی اخیراً داستان مصوری برای کودکان منتشر کرده است که با تصاویری زیبا ماجرای زندگی ابن‌سینا را روایت می‌کند. «کشفیات شگفت‌آور ابن‌سینا»، زندگی این حکیم ایرانی را از زمان کودکی، که کتاب‌خوانی سیری‌ناپذیر بوده است، تا تحقق بخشیدن به مهم‌ترین کار زندگی‌اش، پیشرفت درمان‌گری، دنبال می‌کند. این کتاب اثر نویسندۀ لبنانی، فاطمه شرف‌الدین و تصویرگر عراقی ساکن ایران، انطلاق محمد علی است. آن‌ها می‌خواهند نشان دهند چطور پسربچه‌ای با کنجکاوی سیری‌ناپذیر به یکی از درمانگران بسیار بزرگ جهان تبدیل شد.
در مسیر تلاش هزاران‌سالۀ بشر برای شناخت بدن انسان، نقاط عطفی در تاریخ پزشکی وجود دارد؛ اما تنها معدودی از شخصیت‌ها توانسته‌اند به اعتباری در حد ابن‌سینا برسند. این شخصیت برجستهْ زادۀ سال ۹۸۰ دوران مشترک۱ و وفات‌یافته در سال ۱۰۳۷ پس از میلاد بود: نابغه‌ای پارسی که حکیمی جامع‌الاطراف شد. وی در غرب اغلب با نام اَوِسینا شناخته می‌شود و از متفکران بسیار مؤثر در تمدن ماست؛ یعنی تمدنی که آرام‌آرام آن را می‌شناسیم. وی ۴۵۰ اثر معروف دارد که در حوزه‌های متنوعی چون فیزیک، فلسفه، نجوم، ریاضیات، منطق، شعر و پزشکی نگاشته شده‌اند؛ ازجمله دایره‌المعارف تأثیرگذار او، قانون پزشکی۲ که درک ما را از بدن انسان و کارکرد درونی‌اش برای همیشه تغییر داد. این اثر برجسته در علم و فلسفه یا آن‌طور که بعدها نام گرفت، «متافیزیک»، تا ششصد سال پس از وفات ابن‌سینا به‌عنوان شاهکار آموزش پزشکی قرون وسطا به کار می‌رفت.
من عاشق آن دسته از کتاب‌های مخصوص کودکان هستم که به بزرگداشت زندگی شخصیت‌های برجسته، الهام‌بخش و تأثیرگذار می‌پردازند؛ ازجمله زندگی‌نامه‌های جین گودال، آنری ماتیس ، پابلو نرودا، هانری روسو، جولیا چایلد، آلبرت آینشتاین و ماریا مریان. به همین خاطر از دیدن کتاب کشفیات شگفت‌آور ابن‌سینا۳ (کتابخانۀ عمومی) اثر نویسندۀ لبنانی، فاطمه شرف‌الدین و تصویرگر عراقی ساکن ایران، انطلاق محمد علی، به وجد آمدم: کتابی ارزشمند برای افزودن به مجموعه کتاب‌های مخصوص کودکان که در بزرگداشت علم نوشته شده‌اند.
با تصاویر شگفت‌انگیزی که یادآور نقاشی‌های نسخ خطی باستانی اسلامی است، این زندگی‌نامۀ شورانگیز که راوی آن اول شخص است، زندگی ابن‌سینا را از کودکی که کتاب‌خوانی سیری‌ناپذیر بوده است تا کشفیات علمی متعدد و پروژۀ مادام‌العمر توسعۀ علم درمان‌گری دنبال می‌کند.
خواندن این داستان که در راستایِ بزرگداشتِ جهانیِ کنجکاوی و جست‌وجوی بی‌وقفۀ دانش است، لذتی دوچندان دارد؛ زیرا تنوعی را در خود گنجانده است که به‌شدت در حوزۀ یکنواخت تاریخ علم و همچنین کتاب‌های کودک فعلی موردنیاز است. در این کتاب دو زن اهل خاورمیانه، داستان دانشمندی پیشگام در عصر طلایی اسلامی را بازگو می‌کنند.
کشفیات شگفت‌آور ابن‌سینا را نشر کانادایی گراندوود بوکز روانۀ بازار کرده است. این ناشر پیش از این گنجینه‌هایی چون بزرگداشت بی‌کلامِ هنر توجه‌کردن۴، نامه‌ای عاشقانه و لطیف به زمستان۵ و بزرگداشت امیدبخش تنوع جنسیتی۶ را عرضه کرده است.
اطلاعات کتاب‌شناختی:
شرف‌الدین، فاطمه. کشفیات شگفت‌آور ابن‌سینا. انتشارات گراندوود بوکز. ۲۰۱۵
Sharafeddine, Fatima. The Amazing Discoveries of Ibn Sina. Groundwood Books. 2015
پی‌نوشت‌ها:
* این مطلب با عنوان The Illustrated Story of Persian Polymath Ibn Sina and How He Shaped the Course of Medicine در وبسایت برین‌پیکینگز منتشر شده است.
[۱] Common Era or Current Era or CE
گاه‌شماری یا سال‌نمای دوران مشترک یا د.م یا عصر حاضر نوعی گاه‌شماری سکولار است که به‌عنوان جایگزین برای گاه‌شماری میلادی استفاده می‌شود. این گاه‌شماری مبدأ یکسانی با گاه‌شماری میلادی دارد. بنابراین سال ۲۰۱۴ دوران مشترک معادل سال ۲۰۱۴ میلادی است و سال ۳۹۹ پیش از عصر حاضر برابر سال ۳۹۹ پیش از میلاد.
اصطلاح «دوران مشترک» حداقل از سال ۱۷۰۸ در زبان انگلیسی استفاده شده است. این اصطلاح را ابتدا از اواسط قرن نوزده دانشگاهیان یهودی معرفی کردند و از اواخر قرن بیست به‌عنوان گاه‌شماری سکولار در نوشته‌های دانشگاهی و علمی، کاربردی گسترده یافت. [ویکی پدیا]
[۲] The Canon of Medicine
[۳] The Amazing Discoveries of Ibn Sina
[۴] wordless illustrated celebration of the art of noticing
[۵] tender love letter to winter
[۶] a heartening celebration of gender diversity
