کتاب «هدف‌ها و سیاست‌های بانک مرکزی ایران از ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۷» نوشته حسنعلی مهران داستان بانک مرکزی ایران و کسانی است که این مؤسسه را ساختند و آن را از آغاز تا سال ۱۳۵۷ اداره کردند، مخصوصاً کسانی که در مقام رئیس کل بانک مرکزی، مسئولیت نهایی عملکرد این مؤسسه را در آن سال‌ها برعهده داشتند.
سیاست‌های این دوره بانک مرکزی در اجرای وظایف قانونی‌اش به‌ویژه در زمینه پولی و بانکی و نیز اثرات این سیاست‌ها در نحوه رسیدن به اهدافی که قانون برعهده بانک گذاشته بود، در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. نحوه تصمیم‌گیری‌ها، نقش افرادی که از خارج از بانک بر تصمیمات آن تاثیر می‌گذاشتند، نحوه عمل بانک در ارتباط با مقاماتی چون شاه، نخست‌وزیر، هیأت وزیران، شورای عالی اقتصاد و وزیر دارایی (در مقام نماینده دولت) از دیگر مطالبی است که در این کتاب بررسی می‌شود.
این کتاب تا اندازه‌ای نیز خاطرات شخصی نویسنده است در زمان تصدی ریاست بانک مرکزی (۱۳۵۶-۱۳۵۴) و سایر مسئولیت‌هایی که در ارتباط با بانک مرکزی داشته است. نویسنده علاوه بر این، برای تهیه این کتاب با چند نفر از همکارانش در بانک مرکزی گفت‌وگو کرده است. عده‌ای از آنها خاطرات خود را در ارتباط با بانک مرکزی گفته‌اند.
یکی از منابع دست اول در تالیف این کتاب گفتگوهایی است که نویسنده با رؤسای بانک و قائم‌مقام‌های آنها انجام داده است. مولف سعی کرده رئوس سیاست‌ها را در زمان ریاست کاشانی، پورهمایون، سمیعی، فرمانفرمائیان، جهانشاهی، یگانه و خوش کیش بر اساس دانسته‌های شخصی و آنچه در گفتگوهای مفصل از دیگر مقام‌ها شنیده در این کتاب تشریح کند.
نویسنده در قسمت یادداشت‌ها و منابع، به منابعی که در اختیار داشته اشاره کرده، ولی این فهرست کامل نیست. شاید لازم بود شرح حال مختصری از کلیه افرادی که عضویت شورای پول و اعتبار، هیأت نظارت اندوخته اسکناس و هیأت ناظران را داشته‌اند آورده شود و نحوه کار شورای پول و اعتبار، و آن دو هیأت با جرئیات بیشتری تشریح شود. ولی صورت جلسات این شورا و هیأت‌ها در اختیار نبود. این یکی از کمبودهای این کتاب است.
کتاب «هدف‌ها و سیاست‌های بانک مرکزی ایران از ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۷» نوشته حسنعلی مهران در ۳۴۴ صفحه از سوی نشر نی منتشر شده است.
