کمتر برای من پیش آمده که از خواندن کتابی چنین هیجان زده شوم یا اصطلاحا ”حال کنم”. کتاب رضا اصلان که اکنون به فارسی با نام ”غیور” منتشر شده، کتابی است که من را گرفت.
کتاب از نظر منتقدانش حرف تازه ای در زمینه مطالعات مسیح شناسی ندارد یا حتی برخی نویسنده را محکوم کرده اند که صلاحیت علمی لازم برای نوشتن چنین کتابی را نداشته است. اما کتاب قوی و محکم و زیبا نوشته شده است. گام به گام نشان می دهد چگونه دهقان یهودی شورشگری در میان انبوه کسانی که خود را مسیح می خوانده اند و سودای قیام در هزاره برای رهایی قوم یهود از سلطنت روم را در سر می پرورانده اند، علم شورش بر می دارد و چگونه انقلاب سیاسی او به تدریج الاهیاتی می شود. چگونه او از عیسی به پسر انسان، بعد به مسیح، بعد به کرایست و بعد به پسر خدا تبدیل می شود و چگونه ملکوت خدا در کلام او طنینی سیاسی دارد.
کتاب زمینه و زمانه عیسی را شرح می دهد و گام به گام ساخته شدن امر الوهی از میان خاکسترهای امر دنیوی را نشان می دهد. اصلان در نقل و آرایش مطالب، هنر نویسندگی به خرج داده و کتاب همچون داستانی کاراگاهی، صحنه به صحنه برای حقایق بارها شنیده شده، تفسیرهای شنیده ناشده عرضه می کند.
غیور به خواننده فارسی زبان که به زبان خودش کمتر چیزی درباره نقد تاریخی کتاب مقدس خوانده، نشان می دهد اناجیل چگونه تحول یافته اند و فاصله معنادار انجیل مرقس از انجیل یوحنا در چیست. من متخصص تاریخ مسیحیت اولیه نیستم، ولی روایت طبیعی اصلان از چگونگی تبدیل قیامی یهودی از سوی روستایی ناشناسی به نام عیسی را به دینی جدید دوست دارم.
از فاطمه صادقی و نشر نگاه معاصر برای ترجمه و چاپ کتاب باید ممنون بود، هرچند ویرایش نشدن زبان ترجمه گاه مخل است و کثرت ”را”های اضافه در متن گاه ملال انگیز. اما تجربه هیجان انگیز خواندن متن چیز دیگری است.
پ. ن. عکس اول را در کلیسای جامع وین گرفته ام. عیسی در این پیکره به آن کسی که اصلان داستانش را نقل می کند، شبیه است.
——————————
*مشخصات کتاب در آمازون (+)؛ مقاله گاردین در باره کتاب جنجالی رضا اصلان:
Zealot: The Life and Times of Jesus of Nazareth by Reza Aslan
