غلامعلی کشانی
مترجم کتاب
JUST ENOUGH IS PLENTY
Thoreau’s Alternative Economics
By Samuel Alexander, 2011
هنر زندگی یا فلسفه‌ی زندگی یا راه زندگی، بحث‌هایی هستند که معمولا خیلی کم به آن پرداخته شده‌است، مگر در نظر و عمل فیلسوفانی مثل زنون، سقراط و چون آنها. انگار که همه بین خود قرار گذاشته باشند که نباید به این بحث‌ها سرک کشید. باید صدای‌‌اش را در نیاورد.
این که چرا باید کار کنی، کار چه مشکلی را قرار است برایت حل کند، تا چه حد باید کار کنی، آیا کار تو با درآمدت باید چه نسبتی داشته باشد، فراغت چیست، بطالت چیست؟ فراغت و بطالت تا کجا و از کی، تا کی؟ درآمد تا چه‌قدر؟ مصرف تا چه حد؟ مدپرستی تا کجا؟ آیا ما اسیر چشم و هم‌چشمی در سبک زندگی‌مان هستیم؟ دغدغه‌های‌مان در زندگی باید از چه نوعی باشند، آیا اولویتی برای شعر زندگی و زندگیِ شاعرانه باید قائل شد یا نه؟
اینها همه مربوط به هنر یا فلسفه یا راه زندگی هستند و طبعا باید جزو مهمترین پرسش‌هایی باشند که هر آدم کوچه و بازار و همین‌طور هر نخبه‌ای باید به آنها فکر کند تا به قول فیلسوف آمریکایی، هنری دیوید ثورو، “در آخر عمر چشم باز نکند که اصلا زندگی نکرده.”
“دارندگی در بسندگی است” ما را در گرماگرم زندگی‌ای که سرمایه‌داری برای همه‌ی‌مان رقم زده است، با خود به این وادی فراموش‌شده می‌برد و چشمان‌مان را زودتر از آن لحظه‌ی حتمیِ آخرین باز می‌کند تا تصمیم‌‌های‌مان را نسبت به کمیت و کیفیت زندگی، آگاهانه‌تر و به‌موقع‌تر بگیریم، زودتر از دیر! پس باید کتابی باشد شایسته‌ی تاملی جدی و فوری! بسیار جدی‌تر از دریای دغدغه‌های تکراری، روزمره و “مد روز”ی که ممکن است ما را در خود غرق کرده‌باشند.
“دارندگی در بسندگی است” تلاش می‌کند پرسش را با تانی و به‌دقت برای‌مان طرح کند، برای این کار، از پرسش‌ها و نقدهایی شروع می‌کند که ثورو در کتاب “والدن” پیش پای صدها هزار خواننده‌ی خود می‌گذارد. پرسش‌هایی عمومی، وجودی و هم‌زمان اقتصادی در باره‌ی همه‌ی زندگی: چگونه کارکنیم، مصرف کنیم و در عین حال به رویاهایمان هر چه بیشتر نزدیک‌تر بمانیم؟ پرسش‌هایی سقراط وار با تاکید بر نگاه دوباره به نوعی از انواع زندگی‌های ممکن که به اشتباه، آن را تنها نوع زندگی تلقی کرده‌ایم. ثورو از خواننده‌اش می‌پرسد، از کجا به او خبر رسیده، که زندگی، فقط می‌تواند همین چیزی باشد که همه دارند و در آخر کار خود به تکراری بودنش واقف می‌شوند.
نویسنده کم‌کم به ما کمک می‌کند صورت مسئله را متوجه شویم و بعد تلاش ثورو برای کشف پاسخی شخصی به مسئله را معرفی می‌کند، تلاشی که به کشف روش برخورد با سوال (و نه پاسخ شخصی برای تک تک خوانندگان) می‌انجامد.
اما کار به جایی هم می‌کشد که ساموئل الکساندر، نویسنده کتاب، شعاری را برای خواننده مطرح می‌کند که به نظرش، ترجمان برخورد ثورو با هنر زندگی، در دنیای امروز ماست: “مصرف‌کنندگان جهان متحد شوید!”
مخاطب این کتاب، همگان‌اند، اما در درجه‌‌ی اول جوانان. جوانانی که در آستانه‌ی انتخاب چگونه زیستن خود هستند.
اما مسائلی که کتاب مطرح می کند، تنها به انتخاب شغل و زیست فردی محدود نمی‌شود، بلکه فرهنگ سرمایه‌داری و مصرف‌زدگی‌ای را نشانه می‌گیرد که همه‌ی زیست ساکنان کره زمین را تحت تاثیر قرار داده‌است، تاثیری که اگر هر چه زودتر چاره نشود، همگان، از انسان گرفته تا حیوان و گیاه را به ورطه‌ی نابودی خواهد کشاند.
گروه بعدی، همه‌ی کسانی‌اند که مسئول تامین معاش خود و دیگران هستند. اینان باید بتوانند کاراییِ عمیق و با کیفیت تلاش‌های‌شان را بیشتر کنند. یعنی پاسخی برای این سوال داشته باشند که “این همه تلاش و تقلا برای چه؟”
در عین حال، حتی آنانی هم که سنی دراز گذرانده‌اند و دارند الک‌های خود را برای آویختن آماده می‌کنند، بی‌نیاز از اندیشیدن به مفاهیم وجودی و همیشگیِ کتاب نیستند، چرا که حتی، هر نفس این گروه هم هنوز می‌تواند تحت تاثیر نگاه‌شان به فلسفه‌ی زندگی‌شان باشد. کتاب به سراغ جان و روح این گروه هم می‌رود تا بازنگری‌ای آگاهانه بر روی خود داشته‌باشند و شرایط زیستی با معناتر را برای خود بسازند، حتی در لحظه‌های آخر!
مترجم درترجمه‌ی این متن، تلاش کرده‌است تا آن‌جایی که بشود، از زبانی هر چه ساده‌تر و نزدیک به تداول همگان استفاده کند تا دو هدف تامین شود:
هر خواننده‌ای با ابهامی کمتر، متوجه پیام نویسنده شود؛
و از سوی دیگر، دایره‌ی خوانندگان، به سوی مردم کوچه‌و بازار میل کند و با این کار، هم گامی برداشته باشد به طرف آشتیِ آنها با کتاب و نیز ساده‌ترکردن بحثی فلسفی که عموما مخاطبان سنتی‌اش، امروزه معمولا نخبگان‌اند.
برای این کار در مورد تک‌تک کلمات، این دغدغه را داشته است که نکند ابهام و ایهام داشته‌باشند، جامع و مانع نباشند، و زیباییِ سادگی را با خود نداشته‌باشند.
در مجموع، خواندن این کتاب به همگان پیشنهاد می‌شود تا از ورای کلماتش، شور و امیدی برای تغییر هستیِ تکراری این خیل مردمان بی‌شمار برخیزد، و البته در جان تک‌تک خوانندگانش!
لینک دانلود کتاب: اینجا (نسخه پی.دی.اف)
