یوسف بیگ باباپور یک مجموعه ۱۴ جلدی که برخی از مجلدات آن ۳ تا ۶ جلد است منتشر کرده با عنوان میراث مکتوب علوم و فنون. باباپور که متولد ۱۳۵۷ است پدیده ای است برای خودش. کافی است نگاهی بیندازید به فهرست دراز تالیفات و تصحیحات و مقالات پرشمار بلکه انبوه او در کارنامه ای که از خود به دست داده است. انتشار این همه کتاب انصافا حیرت آور است و باور نکردنی! شیوه کار او چگونه است بر من روشن نیست ولی می ارزد که کسی پی کار را بگیرد و ببیند چطور می شود کسی «از سال ۱۳۸۱ تا امروز بیش از ۱۸۰ عنوان کتاب و رساله اعم از: آثار تألیفی (۳۵ عنوان)؛ آثار در زمینۀ احیا و تصحیح متون کهن و نسخ خطی (۸۰ عنوان)؛ مجموعه مقالات تدوین یافته (۸ عنوان)؛ آثار ترجمه (۴ عنوان)؛ آثار چاپ عکسی با تحقیق و مقدمه نویسی (۵۱ عنوان)؛ متفرقات (۴ عنوان) و ۲۵۰ مقاله علمی در زمینه‌های مختلف، و بالاخص نسخ خطی و تصحیح متون و تاریخ علم و غیره» منتشر کند. یعنی به طور میانگین تقریبا از ۲۲ سالگی هر ماه یک کتاب و رساله و ترجمه منتشر کرده است. گزارش کتابخانه مجلس از میراث مکتوب علوم و فنون احتمالا با توجه به این سابقه است که با نوعی لحن اعتراضی شروع می شود. و البته خدا داناتر است به حقایق امور. – م.ج
میراث مکتوب علوم و فنون در تمدن دوره اسلامی در ۱۴ جلد منتشر شده است.
یکی از مشکلاتی که ما در بررسی نسخ خطی علوم و فنون دورۀ اسلامی داریم، این است که تا به حال یک آمار صحیح از میزان موجودی این آثار به دست نیامده است. وقتی ما هنوز اطلاع جامعی از میزان موجودی آثار این حوزه و کم و کیف آنها نداریم، چگونه می‌توانیم به تحریر تاریخ علوم دورۀ اسلامی بپردازیم و تأثیر و تأثّر دانشمندان را از همدیگر به ترازوی نقد و بررسی بگذاریم؟!
فرهنگ و تمدن شکوهمند دورۀ اسلامی، یکی از شاهکارهای هویتی بینظیری است که در طول تاریخ بشر، جهان به خود دیده است. داشتن این پدیدۀ شگفت انگیز را خداوند متعال از آنِ ملّتی کرده که امروز میراثبانِ آن ماییم و بدان فخر میورزیم. تمدن اسلامی با داشتن میراث مکتوب بیشماری که هر کدام به مانند سجل و شناسنامۀ هویتی و ملی ماست، ما را از دیگر ملل و اقوام در جهان متمایز ساخته و به اصطلاح یک سر و گردن افزون نموده است.
نسخه های خطی، میراث بسیار ارزشمندی است که نشان میدهد تمدن ما در گذشته تا کجا رسیده بود و چه تأثیری در ارتقای دانش بشری در جهان داشته است.
مسلمانان بالاخص در علوم و فنون تا قرنها پیشرو بودند؛ آن گاه که پیش از قرون وسطی هنوز اروپا غرق در خرافات دینی و عوامزدگی بود، دانشمندان ما رصدخانه و شفاخانه و بیمارستان و دانشگاه میساختند و مسایل و مشکلات روز را با دانش راستین حل و بحث و فصل میکردند؛ و دلیل این مدعا البته همین نسخ خطی موجود هستند که با قیاس جزئی با آثار همروزگارشان در غرب، بر اهل بصیرت کاملاً آشکار خواهد بود.
اگر چه در کشور ما فعلاً حدود دویست هزار عنوان کتاب خطّی در مجموعه فهرستها ثبت شده و محققّین تقریباً به آسانی امکان دستیابی به آنها را در کتابخانه های مختلف داخل کشور دارند، امّا سهم معتنابهی از اینگونه آثار معادل تقریباً هشتصد هزار عنوان در خانه ها، کتابخانه های شخصی و مراکزی در داخل کشور و نیز تعداد زیادی در کشورهای مختلف، همچنان ناشناخته و معرفی نشده و طبعاً از نظرهای اهل تحقیق پنهان مانده است.
به هر حال، یکی از ضروریترین و سودمندترین کارهائی که برای بازشناسی میراث عظیم ملّی و دینی ما میتوان در گامهای نخستین انجام داد، معرفی طبقه بندی شدۀ همان تعداد آثار قابل دسترس است. طبیعی است آگاهی اهل تحقیق از این آثار به تناسب رشتۀ مورد علاقۀ آنها، زمینۀ بازخوانی، تصحیح، بازنویسی و نشر منابع مورد اشاره را در پی خواهد داشت و چه بسیار نوآوریهایی که با بررسی تجارب و دانش گذشتگان به تناسب زمان، ممکن است تحقق یابد و چه برکاتی از همین مجرا برای کشور و جامعۀ بشری به ارمغان آورد.
فهرست توصیفی دست نوشتههای تمدن دوره اسلامی در علوم و فنون مختلف گردآوری و طبقه بندی شده و این مجموعه ها که بالغ بر ۱۴ عنوان ارزشمند هستند عناوین و مجلدات زیر را شامل است:
۱ـ میراث مکتوب علم کشاورزی در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۲ـ میراث مکتوب علم حیوان شناسی و دامپزشکی در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۳ـ میراث مکتوب علوم صنایع در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۴ـ میراث مکتوب علم کیمیا و علوم وابسته در تمدن دورۀ اسلامی، در ۳ جلد.
۵ـ میراث مکتوب علم جغرافیا در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۶ـ میراث مکتوب دائره المعارف‌ها و چنددانشی‌ها در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۷ـ میراث مکتوب علم پزشکی در تمدن دورۀ اسلامی، در ۶ جلد.
۸ـ میراث مکتوب خوشنویسی و مرقعات در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۹ـ میراث مکتوب سفرنامه‌ها در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۱۰ـ میراث مکتوب آشپزی و شناخت غذاها در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۱۱ـ میراث مکتوب علم ریاضیات و حساب در تمدن دورۀ اسلامی، در ۴ جلد.
۱۲ـ میراث مکتوب علم نجوم در تمدن دورۀ اسلامی، در ۵ جلد.
۱۳ـ میراث مکتوب علم موسیقی در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
۱۴ـ میراث مکتوب علم طبیعیات در تمدن دورۀ اسلامی، در ۱ جلد.
البته باید توجه کرد در این میان دانش پزشکی جایگاه ویژه خود را دارد و بسامد نسخه های آن بیش از دیگر علوم است (بیش از ۱۴۰۰۰ نسخه خطی) که خود نشانگر اهمیت و ضرورت این دانش در میان مسلمانان بوده است، چرا که در آموزه های دینیمان نیز به آموزش علم پزشکی در کنار علوم دینی تأکید ویژهای شده است و تنها این را «علم» به معنای اخص در کنار علم دین دانستهاند؛ چرا که سلامت تن مقدمهی سلامت روان، و سلامت روان لازمهی آموختن و عبادت است: «العلم علمان: عم الادیان و علم الابدان»
این کتاب به اهتمام یوسف بیگ باباپور و با مقدمه دکتر حمید میرزاده و پیشگفتار دکتر باقر لاریجانی از سوی دانشگاه آزاد اسلامی منتشر شده است.
