ریاحی خویی، محمدامین (۱۳۶۹)؛
زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی؛
پاژنگ؛ چاپ نخست.
«زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی» کتابی پژوهشی است نوشتۀ دکتر محمدامین ریاحی. این کتاب نخستین‌بار در سال ۱۳۶۹ در تهران چاپ شده‌است.
در پیشگفتار کتاب آمده‌است: «سرگذشت پُرفرازونشیب زبان و فرهنگ ایرانی در هر دیار جداجدا باید به‌دقت مورد بررسی و شناخت قرار گیرد. حاصل کار ازیک‌طرف رشته‌های دوستی و پیوند معنوی میان ما و همسایگان ما را استواری بیشتر خواهدبخشید، ازطرفِ دیگر چهرۀ فرهنگ جهان‌گیر دیرسال ایران، این پیر سرفراز قرون و اعصار، را تابناک‌تر خواهدکرد. گوهرهای گمشده‌ای به بازار خواهدآمد که تحقیق در آن‌ها و بهره‌جویی از آن‌ها زبان و فرهنگ ما را غنی‌تر خواهدکرد و بر جلوه و جمال آن خواهدافزود. متون چندصدسالۀ چاپ‌نشده‌ای از مولویه و نوشته‌ها و سروده‌های فراموش‌شدۀ دیگری که به‌صورتِ نسخ نادر خطی در گوشۀ کتابخانه‌ها انتظار می‌کشند تا به همت پژوهندگانْ زندگی از سر گیرند و جای شایستۀ خود را در مجموعۀ ادب فارسی بازیابند، از این شمارند.»
فهرست بخش‌های کتاب
- پیشگفتار
- مقدمه: از کهن‌ترین روزگاران
- دروازه‌های روم گشوده می‌شود
- وضع فرهنگی و اجتماعی روم
- فارسی، زبان رسمی آسیای صغیر
- نخستین تألیفات فارسی در دیار روم
- اوج گسترش زبان فارسی در دوره سلجوقیان
- دیگر شاعران و نویسندگان آن عصر
(کسانی چون محمد بن غازی ملطیوی، نظام‌الدین احمد ارزنجانی، مجدالدین ابی‌بکر، شمس‌الدین حمزه طغرایی، شمس‌الدین محمد اصفهانی وزیر، تاج‌الدین خلاطی و کمالی کامیار) - شعر و ادب فارسی در دورۀ ایلخانان
- مولوی و ادبیات مولویه
- دیگر شاعران عصر ایلخانان
(کسانی چون نظام‌الدین خورشید، ناصری، سیواسی، اوحدالدین کرمانی، فخرالدین عراقی، یوسفی ارزنجانی، سیف فرغانی، سعدالدین مسعود و ارغوان خاتون) - متون منثور عصر ایلخانان
- از انقراض سلجوقیان تا فتح استانبول
- پس از فتح استانبول
- شاهنامه‌خوانی و شاهنامه‌سرایی
(مواردی از قبیل غزانامۀ روم اثر کاشفی، خنکارنامه یا تواریخ آل عثمان اثر میرسیدعلی طوسی، مثنوی وقایع سلطان بایزید اثر عارف، سلیم‌نامۀ ادایی شیرازی، سلیم‌خان‌نامه، سلیم‌شاه‌نامه، سلیم‌نامۀ منثور، فتوحات سلیمانی، فتوحات جمیله، شاهنامۀ عارف یا سلیمان‌نامه از فتح‌الله عارف، غزای سلمانی، شاهنامۀ تاریخ سلطان‌سلیمان از عبدالله غباری، شهنامۀ سلیم دوم از لقمان آشوری ارموی، شهنشاهنامۀ مراد سوم، شاهنامۀ بهشتی، فتوح‌العجم، شهنشاهنامه یا مرآت عثمانی از صدرالدین، شاهنامۀ بایزید دوم از فردوسی طویل) - شعر فارسی در عصر محمد فاتح
- بایزید دوم و فارسی در عصر او
- سلیم اول و معاصرانش
- پس از جنگ چالدران
- سلیمان قانونی و معاصران او
- برخی دیگر از شاعران و نویسندگان
(کسانی چون شیخ مکی خاکی، عبدالله بن حسین طالبی زنجانی، محمد پاشا، عبداللطیف افلاطون شیروانی، مصلح‌الدین مصطفی سروری، مصطفی چلبی، حلیمی شروانی، ابوالفضل منشی شیرازی، ابراهیم بن محمود، سیدمرشد یسوی، مصطفی گلیبولی‌لی، قاضی‌زاده مفتی، درویش پاشا، احمد حاتم افندی، ندایی کاشغری، فوزی موستاری) - فارسی، زبان رسمی نامه‌نویسی
- فرهنگ‌نویسی و شرح و ترجمۀ متون فارسی
- دست‌نویس‌های فارسی در دیار روم
- عمق تأثیر ادب فارسی در زبان و ادب ترکی
- میراث یک ترک از قرن دهم
- فارسی در متصرفات عثمانی
- زبان فارسی و تجدد ادبی در عثمانی
- تدریس فارسی در مدارس
- تأثیر فارسی در شعر دورۀ تنظیمات
- تأثیر ادب عثمانی در ادبیات جدید فارسی
- فارسی و زبان ترکی امروز ترکیه
- فهرست‌ها دربردارنده برگزیدۀ منابع، فهرست کسان، فهرست جای‌ها و فهرست نام کتاب‌ها
نسخه پی.دی.اف کتاب را از این پیوند بردارید.
