بحث همجنس‌خواهی در ترجمه حذف می شود

مترجمان کتاب‌های فلسفه اخلاق در ترجمه‌ی بحث “هم‌‌جنس‌خواهی” چه می‌کنند؟ معرفی و نقد دو ترجمه از کتاب فلسفه اخلاق رِیچلز

The Elements of Moral Philosophy by James Rachels

به پیشنهاد «فصلنامه نقد کتاب»، مقاله‌ای نوشتم در معرفی یکی از کتابهای درسیِ فلسفه اخلاق، و دو ترجمه‌ی فارسیِ آن را نقد کردم. اصل کتاب از کتاب‌های پرفروش فلسفه در دنیای انگلیسی‌زبان بوده و هست و سال ۲۰۱۴ هم ویرایش هشتم آن به بازار آمده است.

دو ترجمه‌ی فارسیِ کتاب اینها هستند:
ترجمه اول با عنوان “فلسفه اخلاق” از آرش اخگری (دانشجوی فلسفه در تهران)، انتشارات حکمت.
و ترجمه دوم با عنوان “عناصر فلسفه اخلاق” مشترکاً از محمود فتحعلی (استاد مؤسسه امام خمینی قم) و علیرضا آل‌بویه (هیئت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام قم)، انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

در مقاله‌ام این چیزها پیدا می‌شود:
۱. آثار ریچلز در آموزش فلسفه اخلاق در دانشگاه‌های آمریکا تحولی ایجاد کرد و باعث شد بسیاری از کلاس‌های فلسفه اخلاق از مباحث خشک و انتزاعیِ فراخلاق رو بیاورند به مسائل اخلاقیِ واقعی و کاربردی.

۲. کتاب ریچلز را مقایسه کرده‌ام با ۶ کتاب دیگر که در ایران به عنوان متن درسی فلسفه اخلاق استفاده می‌شوند و خوبی‌ها و عیب‌های هر کدام از این کتاب‌ها و مزایای ریچلز بر آنها را گفته‌ام: فلسفه اخلاق فرانکِنا، درآمدی به فلسفه اخلاق گِنسلِر، مسائل اخلاقی پالمر، نگاه اخلاقی / بصیرت اخلاقی مک‌ناتن، مبانی فلسفه اخلاق هولمز، داوری اخلاقی زاگال‌-گالیندو.

۳. یکی از نکات جالب هر دو ترجمه که در مقاله به تفصیل آورده‌ام این بود که مترجمان و / یا ناشران، در ترجمه بحث “هم‌جنس‌خواهی” (homosexuality) چه رویه‌ای در پیش گرفته‌اند. خلاصه‌اش اینکه ترجمه اخگری این قسمت را به صورتی حرفه‌ای و هماهنگ حذف کرده و صراحتاً به خواننده هم یادآور شده است. اما ترجمه دوم بدون اینکه اصلا چیزی به شما بگوید این بحث را از بخشهایی از کتاب حذف کرده ولی ناشیانه برخی جاهای دیگر را فراموش کرده حذف کند! البته ترجمه اخگری هم یکجا اسم ایران را که در متن انگلیسی به همین مناسبت آمده بود، از ترجمه حذف کرده و چیزی هم نگفته است.

۴. از خطاهای دو ترجمه گفته‌ام و مواردی را نشان داده‌ام. مثلا جالب نیست که هر دو ترجمه، نظام حقوقی common law را نشناسند و یکی ترجمه کند به “قانون اساسی انگلستان” و دیگری به “حقوق عمومی”! البته هر کس و از جمله خود من منتقد هم از خطا در امان نیستم. به هر حال، امیدوارم این بخش، نکات خوبی برای علاقه‌مندان ترجمه و زبان داشته باشد.

۵. ترجمه آرش اخگری که یک دانشجوی فلسفه بوده، به رغم اینکه از روی نسخه قدیمی‌تر (۱۹۹۳) است و اولین ترجمه‌ی این کتاب هم بوده، ترجمه‌ی دقیق‌تر، مفهوم‌تر و روان‌تری است تا ترجمه دوم که چند سال پس از انتشار ترجمه اخگری و از روی ویرایش جدیدتر کتاب (۲۰۰۴) انجام گرفته و مترجمانش اساتیدِ مؤسسات اسم و رسم داری هستند.

۶. من آرش اخگری را از نزدیک نمیشناسم ولی از دوستانی شنیده‌ام که دانشجوی فلسفه بوده و اکنون با بیماری سختی دست و پنجه نرم می‌کند. امیدوارم خبر سلامتی‌اش را دوستان ایشان همین جا به من و دوستانم برسانند. من از ترجمه‌ی او بسیار آموختم و البته ویراستاری جناب مسعود زنجانی هم در پاکیزگی این ترجمه مؤثر بوده است. امیدوارم معرفی و نقدی که نوشته‌ام ادای دینی باشد به این ترجمه‌ی موفق، و تجلیلی باشد از مترجم جوان، خوش‌ذوق و با استعداد این اثر. به امید بهبودی او و آثار دیگری از او.

لینک دانلود مقاله:
http://epebr.faslnameh.org/browse.php…