تاریخ ایرانی
به نقل از روزنامه قانون
عصر یکشنبه (۱۰ آبان) سالن آمفی تئاتر دانشگاه صنعتی شریف روزی شلوغ و پرهیاهو را از سر گذراند. صادق زیباکلام و ابراهیم اصغرزاده هر دو پشت یک میز اما در دو سوی آن نشستند تا در باره موضوع ۱۳ آبان و اشغال سفارت آمریکا با هم مناظره کنند. بسیاری پیش از آغاز جلسه شاید باور نداشتند شاهد نشستی این چنین گرم باشند و به باور بسیاری دو سوی این میز حداقل در زمان فعلی دو دانش‌آموخته سیاست می‌نشستند که از نظر تفکر چندان از هم دور نبودند.
باید گذشته را پشت سر بگذاریم
در ابتدای این نشست ابراهیم اصغرزاده بود که بحث را آغاز کرد. وی با بیان اینکه سؤال سختی این روزها مطرح است که اگر دوباره به دوران اشغال سفارت بازگردیم این کار را خواهیم کرد یا خیر، سخنانش را آغاز کرد و گفت: «حوادث تاریخی را باید در زمینه خودشان بررسی کرد. در آن زمان، حتی در اروپا و آمریکا نیز جنبش دانشجویی در مقابل جنگ ویتنام مقاومت کرده بود.»
اصغرزاده ادامه داد: «حمله به سفارت آمریکا قرار نبود به یک تسویه حساب طولانی تبدیل شود و بعد از حمایت امام و مردم ماجرا طولانی شد.» اصغرزاده اما همچنان به سؤال اصلی اشاره داشت که آیا بار دیگر در شرایط تاریخی ۱۳ آبان ۱۳۵۸ راهی سفارت آمریکا می‌شدند یا خیر، گفت: «اگر به زمان گذشته بازگردم نمی‌توانم به این سؤال دقیق پاسخ بدهم. من اکنون جزو کسانی هستم که اعتقاد دارم امکان رابطه با آمریکا وجود دارد و از سوی دیگر همچنان در مقابل هر نوع اشغالگری‌ای نیز می‌ایستم.» وی در ادامه نیز گفت: «ما از سفارت آمریکا طلبی داشتیم که با گرفتن سفارت گویا بالاخره یک بالانسی بین ایران و آمریکا به وجود آمد و تقریباً در مباحث اخیر کنگره آمریکا هیچ اشاره‌ای به تسخیر سفارت آمریکا نشده است چون همه فهمیده‌ایم که باید گذشته را پشت سر بگذاریم.»
آمریکاستیزی ضررش از جنگ با روسیه هم بیشتر بود
نوبت به زیباکلام رسید تا در این نشست سخنانش را آغاز کند. وی با این سؤال شروع به سخنرانی کرد که آیا آمریکاستیزی در اول انقلاب وجود داشت و بخشی از خواسته‌های مردم ایران بود یا خیر. زیباکلام در پاسخ به این پرسش گفت: «آمریکاستیزی و مرگ بر آمریکا جزو اهداف انقلاب نبود. اهداف انقلاب ایران علیه دیکتاتوری بود و تلاش برای دستیابی به انتخابات آزاد و نه آمریکاستیزی.»
زیباکلام در ادامه نیز گفت: «چرا سفارت آمریکا به اشغال درآمد؟ چرا آمریکاستیزی از ۱۳ آبان تبدیل به یک جریان اصلی انقلابی شد طوری که دیگر اهداف را تحت‌الشعاع خودش قرار داد؟ چرا اینقدر دوام آورده این آمریکاستیزی؟ شما می‌بینید بعد از توافق وین این موضوع مطرح می‌شود که دشمنی با آمریکا سر جای خودش هست. سؤال آخر اینکه این آمریکاستیزی چه تاثیراتی داشته است؟ در تاریخ معاصر ایران هیچ حرکتی به اندازه آمریکاستیزی تیشه به ریشه منافع ملی ایران نزده است. من معتقدم آمریکاستیزی ضررش از جنگ با روسیه هم بیشتر بود.»
زیباکلام ادامه داد: «آمریکاستیزی باعث شد عملاً فلج شویم، برای روند توسعه سیاسی فلج شدیم و همچنین در موضوعات دیگر. این آمریکاستیزی بزرگترین عاملی بوده که باعث تداوم وضعیت قبل از انقلاب شده مثل انتخابات محدود و…. راه برون‌رفت این نیست که بگوییم آمریکاستیزی نباشد این است که بگوییم چرا این اتفاق رخ داده است.»
در مورد افشاگری ها اشتباه کردیم
پس از این بخش از سخنان زیباکلام نوبت به اصغرزاده رسید تا پاسخگو باشد. اصغرزاده با اشاره به اینکه حرف‌ها و سؤالات آقای زیباکلام بسیار جدی است اما جواب‌های من شاید متفاوت باشد، گفت: «کودتای ۲۸ مرداد را نمی‌توانیم از تاریخ پاک کنیم. همپیمانی آمریکا با شاه باعث شد ایران پایگاه سیاست‌های آن‌ها شود. آمریکای دیروز آمریکای امروز اوباما نیست. بعد از انقلاب که گروه مسلح سفارت را گرفتند امام به دکتر یزدی و بهشتی گفت جمعیت مسلح را بیرون کنند، اما در دوران دولت موقت ما معتقد بودیم دولت موقت ضعیف است. تصور ما این بود که این‌ها تقصیر آمریکاست. ورود شاه به آمریکا را ما دلیل این گرفتیم که آمریکا در حال سازماندهی نیروهای سلطنت‌طلب است.»
ابراهیم اصغرزاده همچنین با اشاره به ملاقات برژینسکی و بازرگان گفت: «ملاقات بازرگان با برژینسکی ما را تحریک کرد و از سویی امام از وقتی وارد انقلاب شد گفت همه چیز زیر سر آمریکاست. انقلاب از ابتدای خلقتش با دین اسلام ممزوج شده بود ولی دین اسلام دو تیپ روحانی داشت. شیخ فضل‌الله می‌گفت آزادی کلمه‌ای قبیحه است، وقتی به انقلاب رسیدیم جریان اسلامی کنار ما بود که فلسفه خاصی در مورد جمهوریت و قانون اساسی داشت و حاضر نبود این‌ها را بپذیرد. انقلاب اسلامی همان اول در معرض سرقت قرار گرفت.»
اصغرزاده در ادامه به گروه‌های سیاسی‌ای که در پی تسخیر سفارت آمریکا به وجود آمدند اشاره کرد و گفت: «شاید تسخیر باعث شد که میانه‌روها سقوط کنند اما چپ اسلامی هم به وجود آمد که بعدها اصلاح‌طلبان از دل آن شکل گرفتند.» وی همچنین با اشاره به دولت موقت نیز گفت: «به بازرگان و یزدی احترام می‌گذارم. دولت موقت روز قبل از استعفا می‌دانست عراق می‌خواهد حمله کند اما تسخیر سفارت باعث شد عملیات نظامی به عقب افتد.» ماجرای افشاگری‌های پس از اشغال سفارت بخش دیگری از موارد مطرح شده بود و اصغرزاده در رابطه با آن گفت: «در مورد افشاگری ما اشتباه کردیم. نباید سیاسی می‌شد و من تقاضا می‌کنم از دستگاه قضایی که آقای امیرانتظام در دادگاه از خودش دفاع کند.» وی ادامه داد: «ما به دولت موقت اعتراض داشتیم و ما چپ بودیم، سوسیالیست بودیم. به وزیر کشاورزی دولت موقت اعتراض داشتیم. اگر دولت موقت به قضیه پناهندگی شاه واکنش به موقع نشان می‌داد دانشجویان سفارت را نمی‌گرفتند.» اصغرزاده همچنین در بخشی از سخنانش نیز گفت: «اقدام دانشجویان خط امام مربوط به زمان بی‌ثباتی بود. آن شرایط تمام شد. اقدام حمله به سفارت انگلیس یا کفن پوشیدن و ریختن در خیابان تقلید کاریکاتورگونه است. مملکت دارای نظام مستقر باثبات است. این واقعاً زشت است در نظامی که قانون و ارکان باثبات دارد عده‌ای به نام دلواپس دائم در خیابان‌ها باشند.»
بازگشایی یک زخم تاریخی
پس از سخنان اصغرزاده، زیباکلام به ماجرای ۲۸ مرداد اشاره کرد و گفت: «صبح روز ۲۸ مرداد دکتر مصدق، نخست‌وزیر بود، حدود ۲۰۰ نفر جاوید شاه می‌گفتند. ساعت ۱۰ صبح آن چند صد نفر تبدیل به ۱۰، ۲۰، ۳۰ هزار نفر شدند و رادیو را گرفتند. ۶۰ سال است نپرسیدیم که طرفداران دکتر مصدق از ۸ صبح تا یک بعدازظهر کجا بودند؟ نگفتیم چه کسانی از پشت خنجر زدند. انقلاب که شد چند تا از کارخانه‌های شاه را خراب کردیم؟ اگر می‌گوییم آمریکایی‌ها این‌ها را ساخته‌اند چرا شما آن‌ها را خراب نکردید؟» وی ادامه داد: «چه کسی می‌گوید شاه کارهای نبوده است؟ تمام تصمیمات اصلی سال‌های ۳۲ تا ۵۷ توسط شاه گرفته می‌شده. چه استدلالی است که همه کارهای شاه را می‌گوییم آمریکا گفته است؟ به نظر شما اگر آمریکا واقعاً از شاه حمایت می‌کرد او سقوط می‌کرد؟ اردشیر زاهدی و سلطنت‌طلب‌ها اتفاقاً معتقدند که آمریکا از شاه حمایت نکرد. در تمام دوران اول انقلاب اصلاً آمریکا نمی‌دانست با انقلاب چه کند.»
زیباکلام در ادامه با اشارهبه دیدار بازرگان و برژینسکی گفت: «بازرگان یک جمله در مورد ملاقاتش با برژینسکی گفت؛ نه من هویدا هستم و نه امام، شاه است که بخواهم اجازه بگیرم برای ملاقات با آمریکا.» وی در ادامه افزود: «برژینسکی به بازرگان می‌گوید ما انقلاب را به رسمیت می‌شناسیم و برنامه‌ای علیه انقلاب نداریم دشمن مشترک ما شوروی است. علت ملاقات بازرگان و او این بود که ما و آمریکا تعداد زیادی قرارداد نظامی و تسلیحات تهاجمی داشتیم و حاضریم تدافعی‌ها را به شما بدهیم. ما وقتی که بازرگان آمد تهران عین همین رفتار دست دادن جان کری و ظریف را با بازرگان دیدیم و پس از آن بود که آمریکاستیزی ابزار نیرومندی شد در دست جمهوری اسلامی که بدون خوردن برچسب ارتجاع، دموکراسی را تعطیل کند. یک نفر را به من نشان دهید که آمریکاستیز باشد و نگران بسته شدن روزنامه‌ها هم باشد.» زیباکلام در ادامه با اشاره به اتفاقات زمان اشغال سفارت نیز گفت: «نگاه کنید به اعلامیه‌های آقای اصغرزاده و دوستان در هنگام تسخیر سفارت، اصلاً دغدغه آزادی و مطبوعات آزاد را نداشتند فقط می‌خواستند روی مارکسیست‌ها را کم کنند. در مورد گروگان‌ها نیز وقتی گروگان‌ها دیگر فایده‌ای برای جمهوری اسلامی نداشتند آن‌ها را آزاد کردند. هیچ محاکمه‌ای هم صورت نگرفت.»
زیباکلام در ادامه سخنانش و در گریزی به موضوعات روز افزود: «من برجام را آغاز پایان مرگ بر آمریکا می‌دانم. همین دو، سه روز پیش ظریف نه در مورد مسائل هسته‌ای بلکه در مورد سوریه با کری حرف زد این آغازی است بر پایان مرگ بر آمریکا.»
اصغرزاده همچنین بار دیگر به موضوع افشای اسناد اشاره کرد و گفت: «منتشر کردن گزینشی اسناد اشتباه ما بود. مخصوصا شهید بهشتی. البته این اسناد مثبت بودند. اسنادی که منتشر شد کد اطلاعاتی داشتند. برای روزنامه جمهوری اسلامی هم که مهندس میرحسین موسوی سردبیرش بود ما منتشر کردیم چون مثبت بود و روزنامه جمهوری اسلامیدر آن زمان زیر فشار بود.»
———————
*با تلخیص
