«اضطراب در اشعار فروغ فرخزاد و غاده السمّان» نوشته پروین پناهی به تازگی از سوی انتشارات روشنگران و مطالعات زنان منتشر شده است. این کتاب با مقدمه‌ای از عبدالحسین فرزاد همراه است که از مترجمان شعرهای غاده السمان برای خوانندگان فارسی زبان است.
پژوهشگر بر آن است تا افکار و اندیشه‌های دو شاعر روشنفکر، فروغ فزخزاد و غاده السمّان، را با محوریت اضطراب در آثارشان مورد بررسی قرار دهد. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «به نظر می‌رسد که این دو شاعر اشتراکات بسیاری با هم داشته باشند زیرا هر دو زن هستند و هر دو در جامعه مردسالار شرقی، متولد شده‌اند. آن‌ها برای بیان عقاید خود دشواری‌های بسیاری کشیده‌اند. یکی از اهداف ادبیات تطبیقی یافتن وحدت‌هاست زیرا صدای مشترک بین انسان‌ها می‌تواند پیام‌آور صلح و درد مشترک باشد و بشریت را به هم نزدیک کند.»
کتاب شامل پنج فصل با نام‌های «کلیات پژوهش»، «مبانی نظری»، «زندگی نامه فروغ فرخزاد و غاده السمّان» و «نقد تطبیقی دلهره و اضطراب در شعر فروغ فرخزاد و غاده السمان» است. در بخشی از مقدمه این کتاب که به قلم عبدالحسین فرزاد نوشته شده است، می‌خوانیم: «نخستین بار سورن کی‌یر کگارد فیلسوف مسیحی دانمارکی مساله اضطراب و دلهره ابراهیم را مطرح کرد. ابراهیم به فرمان خداوند باید پسرش را قربانی کند، اما او بر دلهره پدرانه غلبه می‌کند و به دستور خالق یکتا گردن می‌نهد.
کی‌یر کگارد با مطرح کردن وضعیت هولناک ابراهیم و نیز مساله انتخاب، می‌گوید انسان آزاد است. ابراهیم هم آزاد بود که یکی از این دو را انتخاب کند. در حقیقت این برسر دو راهی قرار گرفتن، به ابراهیم این قدرت را می‌دهد که با جهش ایمانی، انتخاب درست را انجام دهد. به بیان دیگر انسان در معنای اضطراب و دلهره است، دلهره انتخاب.»
بر اساس آنچه در کتاب آمده است، «این پژوهش در صدد است نشان بدهد که زنان در زندگی خود با نوعی اضطراب و پریشانی روبه‌رو هستند که ناشی از شرایط نامساعد زندگی و رفتاری است که جامعه مردسالار برای آنان تعریف می‌کند. ضرورت پرداختن به این مساله از شهرت و اهمیت دو شاعری ناشی می‌شود که علیه سنت‌ها و کلیشه‌های جامعه سنتی خود قد برافراشتند. فروغ فرخزاد به عنوان یکی از نمایندگان جریان نوظهور در ایران و غاده السمان نیز به عنوان روشنفکری که برای زنان در بند عرب، آزادی طلب می‌کند. مساله‌ای که این دو شاعر را به هم نزدیک می‌کند جنسیت آنهاست و در شعر هر دو شاعر رگه‌هایی از دغدغه‌ها و اضطراب‌ها وجود دارد که ناشی از “جنس دوم” محسوب شدن آنهاست. آنچه اضطراب مشترک زنان جهان است.»
کتاب «اضطراب در اشعار فروغ فرخزاد و غاده السمان» با شمارگان هزار نسخه به قیمت ۱۵ هزار تومان منتشر شده است.
—————
*با اندک ویرایش و حذف انشانویسی
