احمد خامه یار
حلقه کاتبان
به تازگی شماره نخست فصلنامه «کتابگزار»، متعلق به مؤسسه آموزش عالی حوزه علمیه اصفهان، و به مدیر مسؤولی محمد حسن مظاهری و سردبیری مجید هادی‌زاده در ۵۸۴ صفحه به قطع رحلی منتشر شده است. این مجله در شناسنامه اش به عنوان فصلنامه بین‌المللی پژوهش در علوم اسلامی و تراث‌پژوهی در ساحت تمدن اسلامی معرفی شده و حاوی مقالات متعددی از شماری از اساتید و پژوهشگران حوزه میراث اسلامی است که ذیل سرفصل‌های گوناگونی ارائه شده است؛ از جمله: از آفاق علم، نقد و معرفی کتاب، معرفی شخصیت‌های علمی، مصاحبه با پژوهشگران، معرفی مؤسسات و مراکز پژوهشی، بایسته‌های پژوهش، کتاب‌شناسی موضوعی، از کمتر دیده‌ها و یک نکته از یک علم ارائه شده است.
یک ویژگی این فصلنامه و وجه تمایز آن با دیگر مجله‌های موجود در این زمینه آن است که در این مجله، در کنار مقاله‌های بلند و نیمه بلند، شماری از یادداشت‌ها و فیش‌نوشته‌های کوتاه ـ حتی در حجم یک پاراگراف ـ نیز منتشر شده است. فلسفه این رویکرد، چنانکه در «سیاق‌نامه» فصلنامه آمده، این است که «امروزه با توجه به تخصصی شدن مجلات موجود در فضای فرهنگی کشورمان، بسیاری از نگاشته‌های کوتاه دانشیان محقق ـ که حتی در قالب چند سطر، دستاوردی علمی را ارائه می‌نماید و یا به مشکلی متن‌شناختی یا گزاره‌ای مغفول اشاره می‌نماید ـ هیچ‌گاه عرصه بروز نمی‌یابد. بدیهی است که بسیاری از دانشوران ما امروزه از فرصت کافی برای تدوین کتاب یا مقاله‌ای مبتنی بر طرح نکته دست‌یاب خویش برخوردار نیستند. در همین حال بسیاری از مجلات تخصصی نیز، با توجه به قواعد مرسوم مطبوعات علمی پژوهشی، به درج کوتاه‌نگاشته‌ها نمی‌پردازند و همین، فرصت ارائه را از چنین نوشته‌های ارزشمندی که گاه حاصل برهه‌ای تفکر و تأمل بوده، خواهد گرفت.»
نکته دیگر درباره این فصلنامه، قالب و صفحه‌آرایی ویژه آن است. بدین شکل که صفحات مجله به شیوه متن و حاشیه طراحی شده و مقالات بلند و نیمه بلند در متن اصلی، و یادداشت‌های کوتاه نیز در حاشیه آنها درج شده است؛ که این شکل طراحی صفحات، کتاب‌های قدیمی و چاپ سنگی را یادآوری می‌کند. بر همین اساس طرح جلد مقاله نیز از جلد نسخه‌های خطی و کتاب‌های چاپ سنگی الگو گرفته است.
فهرست مقالات منتشر شده در شماره نخست فصلنامه کتابگزار به شرح زیر است:
- • ادب الفقهاء و چند نمونه از آن / مجید هادی‌زاده
- • چند نمونه خطبه جلوس سلطنت از عصر صفوی / رسول جعفریان
- • مفهوم جهاد و آزادی در سوره توبه / محمدعلی کوشا
- • علل متّحد نشدن دولت‌های شیعیِ آل بویه، فاطمیان و حمدانیان / محمدرضا کاظمی
- • حدیث از منظر خاورشناس مسلمان، جاناتان براون / مهدی حبیب‌اللهی
- • هفت نُکته در باب هفتمِ گلستان سعدی / جویا جهانبخش
- • طرح درسی در روشِ «دستور ـ ترجمه» و کتاب‌های عربی دوره راهنمایی / محمد اجاقی، محمد خاقانی اصفهانی
- • نقدی بر کتاب جامعه‌شناسی تاریخی؛ مبانی، مفاهیم، نظریه‌ها / مرتضی دهقان‌نژاد، فهیمه رحیمی خویگانی
- • نظرهٌ الی دیوان ابی المجد فی طبعته الحدیثه / محمد حسین النجفی
- • علی الوردی والإسلام المبکّر / عماد الهلالی
- • از بهمنیارِ «مؤیَّد» تا لَوکریِ «خانه به‌دوش» / حمید عطائی نظری
- • نگاهی به کتاب «بندبند سرگذشتم» / علی شمس
- • آرمیدن در دل طوفان: هنر رواقی زیستن در زمانه ما / سید حسن اسلامی اردکانی
- • داستان یک کتاب و تحلیلی کوتاه از یک دیدگاه / عبدالحسین ارزایش
- • برگشتراسر و مطالعات وی در حوزه زبان‌شناسی عربی / سید محمدرضی مصطفوی‌نیا، امیرصالح معصومی
- • چگونگی تألیف الذریعه / حسن بهشتی‌پور (مصاحبه)
- • نگاهی سریع به فعالیت‌های علمی پژوهشی «کتابخانه علامه مجلسی» / سید حسن موسوی بروجردی
- • اهمیت دست‌نویس‌های اعجمی در پژوهش‌های تراثی / حسین متقی
- • طبرسی و شرحی کرامند بر دیوان الحماسه / مجید هادی‌زاده
- • یادی از یادگاران (قسمت اول) / احمد خامه‌یار
- • قصیده عینیه سید حمیری در مدح امام علی (ع) به همراه ترجمه منظوم (نسخه‌ای نویافته) / محمد رحیمی خویگانی
- • کتاب‌شناسی معلّقات در ایران / فاطمه اشراقی، سید محمدرضا ابن الرسول
- • بازخوانی اجماع از نگاه اصولیان اهل سنت / سید عدنان فلاحی
- • ملوک شیعه ری و ورامین در دوره ایلخانی / احمد خامه‌یار
- • داستان نظریه تکامل / دکتر امیر احسان کرباسی‌زاده
- • درآمدی بر یک دیدگاه در حوزه خوشنویسی / تحریریه کتابگزار
- • حقیقت تلخ / علی فرزانه
- • ترجمه چند برگ از یادداشت‌های روزانه شیخ محمدرضا المظفّر / علی شمس
- • درآمدی بر دست‌نوشت اصل «شرح منازل السائرین» رکن‌الدین مسعود بیضاوی / مجید هادی‌زاده
پ. ن: از نگارنده این سطور علاوه بر دو مقاله «یادی از یادگاران (۱)» و «ملوک شیعه ری و ورامین در دوره ایلخانی»، یادداشت‌های کوتاه زیر نیز در بخش حواشی فصلنامه کتابگزار منتشر شده است که به امید خدا متن آنها به تدریج در وبلاگ گنجینه درج خواهد شد:
- مقبره خان خیوه در دروازه دولت تهران
- مزار دو شخصیت اسطوره‌ای شاهنامه‌ای در ایران
- قدیم‌ترین کتیبه تهران قدیم
- عکس قدیمی نویافته‌ای از برج طغرل شهرری
- رنک ملک الاشرف قایتبای برروی کاشی
- تصویر زکریای قزوینی در پایان یک نسخه خطی عجائب المخلوقات
- چند بیت شعر فارسی در کاخ توپکاپی
