راهنمای کتاب

Search
Close this search box.

جهان کتاب نوروزی؛ از باباطاهر گچکار تا مارکس و استعمار

میراث مکتوب

شمارۀ ۳۳۳ – ۳۳۴ جهان کتاب (بهمن – اسفند ۱۳۹۵) منتشر شد.

آغازگر شمارۀ نوروزی جهان کتاب مقاله‌ای از احمد اخوّت است با عنوان «عشقِ لغت». در آن می‌خوانیم: «همیشه به نظرم فرهنگ لغت شباهت زیادی به کتاب شعر دارد. دیوید بُووی، خوانندۀ انگلیسی که دهم ژانویۀ سال پیش (۲۰۱۶) درگذشت، گفته است: تعجب می‌کنم چه‌طور کسی می‌تواند عاشق فرهنگ آکسفورد نباشد؟ وقتی اولین بار به آن مراجعه کردم، به نظرم آمد این شعری عظیم دربارۀ همه‌چیز است. دقیقاً همین طور است که می‌گوید. اگر کسی ذرّه‌ای عشقِ لغت داشته باشد، چه طور می‌تواند عاشق فرهنگ لغتی بیست جلدی (فرهنگ بزرگ آکسفورد) با ۲۱ هزار و ۷۲۸ صفحه نشود؟»

«باباطاهر عریان همان طاهر جصّاص/ گچ‌کار (نه بنّا) است» نوشتۀ اکبر راشدی‌نیا نقدی است بر مقالۀ «باباطاهر عریان بنّای قابلی هم بود» از جمشید سروشیار در شمارۀ پیشین جهان کتاب.

در ادامه، مقالۀ «گامی در عمومی کردن نحوۀ اندیشیدن علمی» را از فرخ امیرفریار در معرفی کتاب تأثیر علم در اندیشه/ ریچار فاینمن و ترجمۀ همایون صنعتی‌زاده می‌خوانیم. کتاب حاوی ۹ گفتار از این فیزیکدان برندۀ جایزۀ نوبل است. فاینمن به ترویج علم میان افراد جامعه بسیار مشتاق بود و از هر فرصتی برای این کار استفاده می‌کرد. گفتارهای این کتاب نیز تلاشی است برای عمومی و همگانی کردن علم.

سپس نقدی از معصومه علی‌اکبری با عنوان «داعش و فاشیسم شرقی» بر کتاب خشونت شرقی و نقد عقل فاشیستی/ بختیار علی، ترجمۀ سردار محمدی آمده است.

«آخرین سفر کارل مارکس» نوشته‌ای است از حمید شوکت در معرفی کتابی به همین نام به زبان آلمانی، از هانس یورگن کریسمانسکی. مارکس در آخرین سفرش (در سال۱۸۸۲) که کمتر مورد توجه مورخان قرار گرفته است، واقعیت‌هایی را تجربه کرد که برایش تازگی داشت. او برای نخستین بار در زندگی پرماجرایش، با سفر به الجزایر، اروپا را ترک کرد و در محیطی به دور از کتابخانه و فضای روشنفکری، داستان‌های عامیانه ‌خواند، با اشراف و قماربازان پاک باخته گفت‌وگو ‌کرد و از نزدیک با استعمار روبه‌رو ‌شد.

انگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در دورۀ نقاهتِ پس از یک سانحه در اسکی (در زمستان ۲۰۱۳) کتابی ۱۵۰۰ صفحه‌ای را دست گرفت که تأثیر ژرفی بر افکار او نهاد: دگرگونی جهان نوشتۀ یورگن اُستِرهامل. در مقاله‌ای نوشتۀ فیلیپ اُلتمان با عنوان «انگلا مرکل و دگرگونی جهان» با مطالب این کتاب و دیدگاه‌های نویسنده‌اش آشنا می‌شویم.

«جان لوکاره: جاسوسی که خوب بلد بود دروغ بگوید» نوشتۀ ژولین بیسون، ترجمۀ یاسمن مَنو نقدی است بر زندگینامۀ خودنوشت این نویسندۀ سرشناس رمان‌های جاسوسی و مأمور پیشین ام.آی.۶.

«جومپا لاهیری و جامۀ کتاب»  از محمد عطاران به معرفی کتابی حاوی تأملات این نویسندۀ امریکایی هندی‌تبار دربارۀ جلد کتاب اختصاص دارد.

سپس نقدی را از زری نعیمی بر کتاب قصه‌های دهۀ شصت می‌خوانیم که در آن به بررسی مجموعه داستان‌های برگزیدۀ اولین دورۀ جایزۀ فرشته پرداخته است.

حمید نامجو نیز کتاب مرگی بسیار آرام از سیمون دوبوار به ترجمۀ سیروس ذکاء را بررسی کرده است.

«شخصیت‌های مانا در عصر بی‌قراری» از کاوه بیات به بررسی مجموعه کتاب‌هایی اختصاص دارد که تاکنون ده مجلّد آن انتشار یافته و شامل زندگینامه‌های شماری از اهل قلم و رجال فرهنگی معاصر است. بهاء‌الدین محلاتی، سیّد جعفر شهیدی، سیّد محمد فرزان و سیّد غلامرضا سعیدی برخی از عنوان‌های این مجموعه است.

«گفتارها و مقالات پیشه‌وری» نقدی است از مجید رُهبانی بر کتاب آوازخوانِ رقص بردگان: گزیده‌ای از سخنرانی‌ها و مقالات میرجعفر پیشه‌وری (۱۳۲۴-۱۳۲۵)، ترجمۀ الناز انصاری و هژیر پلاسچی.

«خودکشی» عنوان نامه‌ای است از نیما یوشیج به علی دشتی، مدیر روزنامۀ شفق سرخ، به تاریخ ۱۳۰۱ که با شرحی از کامیار عابدی بازنشر شده است.

«چند نامۀ منتشرنشده از احمد شاملو» حاوی چهار نامه از شاملو به مرتضی کیوان است. این نامه‌ها را پوری سلطانی برای انتشار به نورالله مرادی سپرده بود و اینک با توضیحی به قلم او منتشر می‌شود. دو نامه تاریخ ۱۳۳۱ را دارد، یکی از تهران و دیگری از گرگان فرستاده شده است.

«آیا فلسفه درمانگر است؟» نوشتۀ تام اِستِرن، ترجمۀ گلی امامی به بررسی افکار و نوشته‌های الن دوباتن اختصاص دارد.

«جهادِ آلمانی» ترجمۀ محسن یلفانی از بخشی از رمان قطب نما نوشتۀ ماتیاس اِنار (برندۀ جایزۀ ادبی گنکور ۲۰۱۵) است.

«تعویض روغنی در طبقۀ سوم» عنوان یادداشتی از نصرالله کسرائیان است که در آن بار دیگر تعطیلی کتابفروشی ویستا در خیابان سعادت‌آباد را دستمایۀ بررسی وضعیت کتابفروشی در پایتخت ایران قرار داده است.

دوازدهمین قسمت از «نام‌های آثار ادبی از کجا آمده‌اند؟» نوشتۀ گری دِکستِر، ترجمۀ پرتو شریعتمداری به رمان اولیس اثر جیمز جویس پرداخته است.

زری نعیمی در «هزار و یک داستان» نقد شش رمان و مجموعه داستان فارسی را نقد و بررسی کرده است: بارش سفره ماهی/ سروش چیت‌ساز؛ راهنما یادت نرود/ شیوا حیدری؛  شهرزاد چاه/ مژده ساجدین؛ صدای سروش/ فرهاد  کشوری؛ فیلم‌نگاری یک داستان عاشقانه/ میترا عرفانی؛ و همۀ دختران دریا/ الهام فلاح.

سایه اقتصادی‌نیا در «وقت شعر» دو دفتر شعر معاصر را نقد کرده است: تسکین/ رسول پیره؛ ولی به این دیری/ سمانه کهرباییان.

در بخش «معرفی کوتاه» این شماره ۲۵ کتاب تازه به اجمال معرفی شده‌اند. سپس «تازه‌های بازار کتاب» از فرخ امیرفریار آمده است. پایان‌بخش این شماره،«نمایۀ سال بیست ویکم» جهان کتاب است.

همرسانی کنید:

مطالب وابسته