نمونه‌ای از مسئولیت‌شناسی و شفافیت حقوقی نشر

سایت نبشت که یکی از بهترین سایتهای ادبی خاصه برای داستان کوتاه است بتازگی دو کار پیشگام را آغاز کرده است. یکی جایزه ادبی نبشت برای داستان‌نویسان است که پیشتر در باره اش در راهک خوانده اید و دیگر راه اندازی نشر نبشت. آنچه در زیر می خوانید نمونه ای فکرشده و جامع‌نگر و استاندارد از رابطه حقوقی ناشر و نویسنده امروز و نیز شفافیت در سخن گفتن با مخاطب و دعوت از نویسندگان است. معمول این است که قراردادهای نشر یکجانبه به سوی ناشر سنگین باشد و حقوق نویسنده تا جایی که می‌شود محدود شود. البته شمار ناشرانی که به رابطه منصفانه با نویسنده رسیده اند نیز بتدریج زیادتر می شود اما آنچه در قالب پرسش‌های متداول سایت نبشت آمده چنان خوب و روشن نوشته شده که می ارزد تمام ناشران و نویسندگان پیشرو در مسائل حقوق مولف آن را بخوانند و در کارهای خود از آن الهام بگیرند. ضمن اینکه بازنشر این متن دعوت نویسندگان برای انتشار کارهای خود در چارچوب پیشنهاد نبشت هم هست. در دنیایی که روز به روز شفافیت ارزش بیشتری پیدا می کند این متن یکی از اولین متن‌های مربوط به حوزه نشر است که به فارسی و با اتکا به تجارب دنیای امروز منتشر می‌شود و در سطح دانش و بینشی است که از ناشر امروز انتظار می‌رود:

پرسش‌های متداول
سایت نبشت

در این صفحه شرایط نشر کتاب در نبشت برای نویسندگان و مترجمان، و نیز مشی نبشت در رعایت قوانین حفاظت از حقوق پدیدآورندگان به شکل پرسش‌ها و پاسخ‌های ساده توضیح داده شده. اگر سوال دیگری در این رابطه دارید، لطفاً با استفاده از فرم پایین صفحه برای ما ارسال کنید.

نشر نبشت چیست؟

نشر نبشت بخش انتشارات مجله‌ی ادبی نبشت است که با رعایت قوانین بین‌المللی و کشوری حفاظت از حقوق پدیدآورندگان (قوانین کاپی‌رایت) کتاب‌‌ الکترونیک و کاغذی منتشر کرده و آن‌ها را از طریق فروشگاه و اپلیکیشن کتابخوان نبشت برای فروش و یا دانلود رایگان عرضه می‌کند. افزون بر این،‌ نشر نبشت به ناشران ایرانی و افغان این امکان را می‌دهد که کتاب‌های خود را از طریق فروشگاه و اپلیکیشن کتابخوان نبشت به فارسی‌زبانان سراسر جهان عرضه کنند.

کتابخوان نبشت چیست و چگونه از تکثیر غیرقانونی کتاب‌های نشر نبشت جلوگیری می‌کند؟

کتابخوان نبشت اپلیکیشن ویژه‌ی نشر نبشت است که به کاربران اجازه می‌دهد کتاب‌هایی را که از فروشگاه نبشت خریداری و یا به رایگان دانلود کرده‌اند، مطالعه کنند. تمام کتاب‌های نبشت در برابر تکثیر غیرقانونی محافظت شده و امکان مطالعه‌ی ‌آن‌ها به شکل دیگری به جز در کتابخوان نبشت وجود ندارد. اپلیکیشن کتابخوان به وبسایت فروشگاه کتاب نبشت متصل است و به کاربران امکان خریداری کتاب و یا دانلود کتاب‌های رایگان نبشت را ارائه می‌کند. کتاب‌هایی که کاربران از طریق وبسایت نیز خریداری یا دانلود کنند، به حساب کاربری آن‌ها بر روی کتابخوان افزوده می‌شود، و بعد از آن کاربران بدون اتصال به انترنت نیز می‌توانند آن‌ها را مطالعه کنند.

نبشت چه نوع کتاب‌هایی منتشر می‌کند؟

آثاری که نبشت منتشر می‌کند، محدود به ادبیات و رمان نیست و می‌تواند تاریخی، فلسفی سیاسی و یا هر موضوع دیگری باشد. اما کتاب‌های دیجیتال معمولا برای متن مناسب است و کتاب‌هایی که دارای تصاویر وطرح‌های گرافیکی هستند، بهتر است به شکل کاغذی و یا در قالب پی‌دی‌اف منتشر شوند.

کتاب کاغذی در نشر نبشت چگونه چاپ و عرضه می‌شود؟

بیشتر کتاب‌هایی که نسخه‌ی الکترونیک آن روی فروشگاه نبشت عرضه می‌شود، نسخه چاپی نیز دارند که با روش «انتشار مبتنی بر تقاضا» از طریق آمازون و دیگر کتابفروشی‌های عمده بین‌المللی به فروش می‌رسد. خریدار می‌تواند کتاب کاغذی را از روی وبسایت فروشگاه کتاب نبشت و یا آمازون بخرد و کتاب با پست به او ارسال خواهد شد. دریافت کتاب کاغذی معمولا یک تا دو هفته دربر می‌گیرد.

نشر یک کتاب چقدر زمان می‌برد؟

روند بررسی، ویرایش‌ نهایی و تدوین کتاب دیجیتال و آماده‌سازی نسخه‌ی چاپی حداکثر شش هفته طول می‌کشد. ولی این  احتمال وجود دارد که نبشت همزمان چند کتاب برای نشر دریافت کند. در آن صورت، کتاب‌ها به صورت نوبتی بررسی شده و درباره نشر آن تصمیم‌ گرفته خواهد شد. نبشت در ظرف دو تا سه هفته پس از دریافت یک اثر،‌ تصمیم خود در مورد انتشار آن را به نویسنده اعلام خواهد کرد و آثاری که بر روی نشر آن با نویسنده توافق می‌شود، شش هفته پس از تاریخ امضاء قرارداد میان صاحب اثر و نبشت، به شکل الکترونیک و کاغذی روی وبسایت فروشگاه و کتابخوان نبشت قرار خواهد گرفت.

نبشت چگونه قوانین مرتبط با حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار را رعایت می‌کند؟

نبشت نه تنها به قوانین مختلف حفاظت از حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار پایبند است، بلکه تلاش خواهد کرد که به ناشران فارسی زبان در کسب امتیاز ترجمه و نشر آثاری که مایلند منتشر کنند،‌ کمک کند. نشر نبشت کتاب‌هایی را که تحت حفاظت قوانین کپی‌رایت قرار داشته باشد، بدون اجازه و توافق رسمی پدیدآورندگان آن‌ها ترجمه، منتشر و یا از طریق فروشگاه و کتابخوان نبشت برای فروش ارائه نمی‌کند. آثاری که نبشت نشر می‌کند، به پنج دسته تقسیم می‌شود:

دسته‌ی اول: کتاب‌هایی که مدت استفاده از حقوق مادی آن‌ها مطابق به قوانین بین‌المللی و نیز قوانین ایران و افغانستان به پایان نرسیده. به این معنا که نویسنده یا مترجم و یا وارثان آن‌ها مطابق به قانون حق دارند که از حقوق مادی انتشار و فروش کتاب بهره‌مند شوند و ناشرانن بدون اجازه و توافق آن‌ها حق نشر و تکثیر چنین آثاری را ندارند. این کتاب‌ها به درخواست پدیدآورنده و بعد از بررسی و ارزیابی از سوی نبشت، با عقد قرارداد رسمی منتشر می‌شود.

دسته‌ی دوم: کتاب‌هایی که مدت استفاده از حقوق مادی آن‌ها مطابق به قانون به سر نرسیده، اما به دلایل مختلف، از جمله قوانین محدودکننده در ایران یا افغانستان، امکان چاپ و توزیع آن‌ها در این کشورها وجود ندارد. نبشت برای نشر این کتاب‌ها تا جایی که ممکن استت تلاش خواهد کرد که اجازه و توافق رسمی پدیدآورندگان و یا وارثان آن‌ها را کسب کند. اما اگر امکان تماس وجود نداشته باشد، نبشت به بازتولید و نشر این کتاب‌ها اقدام کرده و با قیمتی مناسب برای فروش عرضه می‌کند و بعد از کسر هزینه‌های تولید و انتشار، مطابق به قواعد و عرف نشر در اروپا درصدی مشخص از فروش به صاحبان آثار و یا وارثان آن‌ها تعلق خواهد گرفت. در صورتی که امکان پرداخت سهم صاحبان آثار وجود نداشته باشد، نشر نبشت آن پول را به انتشار کتاب‌ رایگان اختصاص خواهد داد. انتشار و عرضه‌ی این گونه آثار فقط به درخواست رسمی صاحبان آثار و یا وراثان آن‌ها متوقف خواهد شد.

دسته‌ی سوم: کتاب‌هایی که مدت استفاده از حقوق مادی آن‌ها مطابق به قانون به سر رسیده. این مدت در قوانین ایران پنجاه سال پس از فوت نویسنده/مترجم است. نشر نبشت با هدف حفظ این آثار و آسان‌ ساختن دسترسی عمومی به آن‌، این‌ کتاب‌ها را به شکل حرفه‌ایی در قالب کتاب‌های الکترونیک و کاغذی منتشر کرده و برای جبران هزینه‌های بازتولید با قیمتی حداقلی به فروش می‌رساند. نسخه‌های الکترونیک این‌ کتاب‌ها بعد از سپری شدن مدت زمان مشخصی به رایگان عرضه خواهد شد.

دسته‌ی چهارم: ترجمه‌ی فارسی کتاب‌هایی که هنوز تحت قوانین بین‌المللی و یا کشوری حفاظت از حقوق پدیدآورندگان (یا کپی‌رایت) قرار دارند. این کتاب‌ها بعد از کسب امتیاز ترجمه و نشر فارسی از پدیدآورنده و یا نهادی که از حقوق این نویسندگان نمایندگی می‌کند، منتشرر می‌شود. این امتیاز معمولا باید خریداری شود و افزون بر این، درصدی از فروش ترجمه‌ی یک اثر به نویسنده‌ی اثر نیز تعلق می‌گیرد. از این‌رو، نبشت معمولا کتاب‌های ترجمه شده را بدون توافق قبلی با مترجم و کسب امتیاز ترجمه‌ی آن از سوی نویسندگان و یا وکلای آن‌ها منتشر نمی‌کند. فروش کتاب‌های ترجمه شده توسط دیگر ناشران از طریق وبسایت فروشگاه و کتابخوان نبشت نیز مشروط به آن است که ناشر مدارک رسمی کسب امتیاز ترجمه و نشر آن کتاب را به نبشت ارائه کند و افزون بر آن متن کتاب در ترجمه سانسور نشده باشد.

دسته‌ی پنجم: ترجمه‌ی فارسی کتاب‌هایی که مطابق به قوانین بین‌المللی و کشوری مدت استفاده از حقوق مادی آن‌ها به سر آمده و در مالکیت عمومی قرار دارند. این مدت در کشورهای مختلف معمولا بین پنجاه تا هفتاد سال پس از فوت پدیدآورنده‌ی اثر است.  ترجمه‌یی فارسی این کتاب‌ها بعد از بررسی و ارزیابی، با عقد قرارداد رسمی با مترجم منتشر خواهد شد و درصد مشخصی از فروش به مترجم به عنوان حق‌الزحمه تعلق خواهد گرفت.

آیا نشر نبشت کتاب ترجمه شده منتشر می‌کند؟

بله. ترجمه و نشر کتاب‌های مختلف از فعالیت‌های اصلی نشر نبشت است. روال معمول در نشر ترجمه این است که نبشت هر ساله فهرستی از کتاب‌هایی را که برای ترجمه به فارسی مناسبند، تهیه کرده و سپس با نویسندگان و یا وکلای آن‌ها برای کسب امتیاز رسمی ترجمه و نشر آن به زبان فارسی مذاکره می‌کند. معمولا کسب این امتیاز هزینه‌هایی دارد که نشر نبشت آن را می‌پردازد. مترجم‌هایی که مایلند با نبشت همکاری کنند، می‌توانند یکی از این کتاب‌ها را انتخاب و ترجمه کنند. اما باید در نظر داشته باشند که نبشت به عنوان یک ناشر مستقل فعال در خارج از ایران و افغانستان، مجبور به رعایت قوانین این دو کشور نیست و سانسور در متن را به هیچ شکلی نمی‌پذیرد. نبشت در حال حاضر امکان پیش‌پرداخت به نویسندگان و مترجمان را ندارد. اما مطابق به قواعد و عرف نشر در اروپا، بیست درصد از قیمت پشت جلد به نویسنده کتاب و مترجم آن تعلق می‌گیرد و از این رقم، معمولا به نویسنده هشت درصد به عنوان حق‌تالیف و به مترجم دوازده درصد به عنوان حق‌الزحمه ترجمه پرداخت می‌شود.

نبشت نشر کتاب‌هایی را که با ابتکار شخصی از سوی مترجم ترجمه شده باشد، مشروط به ارزیابی اثر و کیفیت ترجمه و نیز امکان کسب امتیاز قانونی ترجمه و نشر از نویسنده و یا وکیل او می‌پذیرد.

آیا انتشار کتاب برای نویسنده یا مترجم هزینه‌ای دارد؟

خیر. نشر کتاب الکترونیک و یا کاغذی برای نویسنده و مترجم هیچ هزینه‌ای ندارد. اما در مراحل اولیه کار نشر نبشت، آماده سازی کتاب برای نشر و تولید کتاب الکترونیک مراحلی هزینه‌های مشخصی دارد که پنجاه درصد آن از سهم نویسنده در فروش کتاب کسر خواهد شد. برای کاهش این هزینه‌ها، نویسندگان و مترجمان می‌توانند خود مسئولیت تکمیل این مراحل را برعهده بگیرند: این هزینه‌ها شامل موارد زیر است:

۱) صفحه‌آرایی و تولید نسخه‌ی پی‌دی‌اف برای نشر کاغذی

۲) صفحه‌آرایی و تولید نسخه‌ی دیجیتال برای نشر الکترونیک

۳) طراحی جلد

۴) ثبت شماره‌ی بین‌المللی کتاب (شابک ISBN)

۵) ارائه نسخه‌ی الکترونیکی از طریق وبسایت فروشگاه نبشت و نسخه‌ی کاغذی از طریق فروشگاه‌های عمده‌ی بین‌المللی مثل آمازون و گوگل.

تایپ متن و ویرایش کامل آن مسئولیت نویسنده و مترجم است. ثبت شماره شابک و هزینه‌های آن با نبشت است. مراحل یک تا سه معمولا ۲۰۰ تا ۲۵۰ دلار هزینه دارد، هرچند با توجه به حجم کتاب ممکن است کمتر شود. نبشت پنجاه درصد این هزینه را بر عهده می‌گیرد و پنجاه درصد باقی‌مانده از سهم نویسنده در فروش کتاب کم خواهد شد. در آن صورت پرداخت حق‌ تالیف یا ترجمه به نویسنده‌‌ها بعد از کسر این هزینه‌ها آغاز خواهد شد.

به عنوان مثال اگر هزینه‌ی تولید نسخه‌ی الکترونیک یک کتاب دویست صفحه‌ای ۱۵۰ دلار باشد و حق‌التالیف نویسنده، ۱۵ درصد از قیمت ده دلاری کتاب باشد،‌ ۵۰ درصد هزینه‌ی تولید و انتشار (معادل هفتاد و پنج دلار) از سهم نویسنده از فروش پنجاه نسخه‌ی اول کتاب کسر می‌شود و از کتاب پنجاه و یکم به بعد حق‌التالیف، به شکلی که در قرارداد توافق شده، به نویسنده یا مترجم پرداخت خواهد شد.

آیا نویسنده می‌تواند اثر را همزمان به ناشر دیگری بسپارد؟

بله. نویسنده مالک تمام حقوق مادی و معنوی اثر است و معمولا می‌تواند آن را به ناشران دیگری نیز بسپارد، مگر آن‌که در قرارداد میان نویسنده و نشر نبشت طور دیگری توافق شده باشد. ولی در کتاب‌های ترجمه‌ شده، ملاحظات زیر وجود دارد:

۱) اگر نبشت امتیاز رسمی ترجمه و نشر اثر را کسب کرده باشد، به این معناست که مترجم حق نشر آن را با ناشر دیگری ندارد. بازنشر چنین آثاری از سوی ناشران ایرانی و افغان مشروط به توافق و قرارداد رسمی با نبشت است. امتیاز ترجمه و نشر یک کتاب به فارسی متعلق به ناشری‌ست که آن را کسب کرده و به این معنا نیست که همه‌ی ناشران می‌توانند ترجمه‌ی آن کتاب را منتشر کنند. این کار، بدون توافق با ناشر صاحب امتیاز و یا توافق جداگانه با نویسنده و یا وکلای او،‌ نقض قوانین کپی‌رایت به حساب می‌آید.

۲) اگر مترجم امتیاز رسمی ترجمه و نشر اثر را به دست آورده باشد، معمولا می‌تواند آن را همزمان به چند ناشر بسپارد،‌ مگر آن‌که در قرارداد با نبشت طور دیگری توافق شده باشد.

۳) اگر امتیاز رسمی ترجمه‌ی یک اثر را ناشر دیگری در اختیار داشته باشد، نبشت در صورت درخواست آن ناشر (و نه مترجم) بعد از ارزیابی اثر و عقد قرارداد رسمی آن را منتشر خواهد کرد.

آیا نبشت آثاری را که قبلا نشر شده،‌ دوباره منتشر می‌کند؟

از آن‌جا که بیشتر مخاطبان نبشت در خارج از ایران و افغانستان هستند، نبشت انتشار آثار فارسی را که قبلا منتشر شده، می‌پذیرد، مشروط به این‌که ناشر قبلی حق انحصاری نشر را از نویسنده به دست نیاورده باشد. در آن صورت، نبشت از همکاری رسمی با ناشران به منظور بازنشر و تکثیر قانونی آثار استقبال می‌کند. روشن است که بازنشر آثار ترجمه شده با ملاحظات زیر همراه است:

۱) متن ترجمه‌‌ سانسور نشده باشد.

۲) ناشر قبلی امتیاز رسمی ترجمه و نشر فارسی اثر را در اختیار داشته باشد و یا کسب آن برای نبشت ممکن باشد.

۳) ترجمه متن از کیفیت لازم برخورددار باشد.

آیا نبشت همه آثاری را که دریافت می‌کند، منتشر خواهد کرد؟

تلاش نشر نبشت بر این است که تمام آثاری را که دریافت می‌کند، منتشر کند. اما برای ارتقاء کیفیت آثار، تشویق نویسندگان جوان و حفظ اعتماد خوانندگان نبشت معیارهایی روشن و حداقلی در پذیرش یک اثر تعیین کرده است. اگر کتابی با ویرایش و یا بازنویسی معیارهای نشر را به دست آورد، نشر نبشت تا جایی که مقدور است به نویسندگان و مترجمان برای بهبود کیفیت کارشان کمک خواهد کرد. اگر اثری قابل نشر نباشد، دلیل آن به پدیدآورنده آن توضیح داده خواهد شد.

نبشت چگونه از فروش کتاب‌ها به صاحبان آثار گزارش می‌دهد؟

بعد از توافق و امضاء قرارداد نشر یک کتاب، صاحب اثر در وبسایت فروشگاه نبشت یک حساب کاربری ویژه خواهد داشت  که از طریق آن می‌تواند به آمار فروش کتاب (یا کتاب‌های) خود به صورت لحظه‌ای دسترسی داشته باشد.

نبشت چگونه کتاب‌ها را قیمت‌گذاری می‌کند؟

قیمت‌ کتاب‌های الکترونیک نشر نبشت با پیروی از استانداردهای معمول در اروپا تعیین می‌شود. این قیمت‌ها طوری‌ست که هم برای خریدار منصفانه باشد و هم برای پدیدآورندگان آن. از این رو، آثاری که هنوز تحت قوانین مرتبط با حق نشر قرار دارند و نبشت با عقد قرارداد با نویسنده یا مترجم آن‌ها را منتشر کرده،  فارغ از موضوع آن، براساس تعداد واژه‌های کتاب، به شرح قیمت‌گذاری می‌شود.

کتاب‌های بین ۱۵ تا ۳۰ هزار کلمه – ۳ دلار

کتاب‌های بین ۳۰ تا ۴۰ هزار کلمه – ۴ دلار

کتاب‌های بین ۴۰ تا ۶۰ هزار کلمه – ۵ دلار

کتاب‌های بین ۶۰ تا ۹۰ هزار کلمه – ۶ دلار

کتاب‌های بالاتر از ۹۰ هزار کلمه – ۷ دلار

قیمت کتاب‌های کاغذی معمولا بین ۱۰ تا ۱۶ دلار به شمول هزینه‌ی پست عادی‌ست.

نسخه‌ی الکترونیک کتاب‌هایی که نبشت آن‌ها را بازنشر می‌کند، (به توضیح دسته‌ی دوم و دسته‌ی سوم رجوع شود) معمولاً قیمت کمتری خواهد داشت و یا رایگان خواهد بود. بازنشر این کتاب‌ها با هدف حفظ این آثار و میسر ساختن دسترسی آسان خوانندگان به این آثار است و قیمتی که برای آن‌ها تعیین می‌شود، فقط برای جبران هزینه‌های بازتولید و نشر است. بیشتر این کتاب‌ها بعد از مدت زمانی معینی رایگان عرضه خواهند شد.

داستان‌های بلندی که در مجله ادبی نبشت منتشر شده‌اند، در کتابخوان و سایت نشر نبشت به صورت رایگان عرضه می‌شوند.

ذکر این نکته مهم است که ناشرانی که کتاب‌های خود را برای فروش از طریق وبسایت و کتاب‌خوان نبشت عرضه می‌کنند، در قیمت‌گذاری آثار خود مجبور نیستند پیرو استانداردهای نبشت باشند.

آیا نویسندگان می‌توانند کتاب‌های خود را رایگان عرضه کنند؟

بله، و در آن صورت نبشت آماده است که هزینه تولید کتاب دیجیتال را بپذیرد و به رایگان در فروشگاه و کتابخوان نبشت عرضه کند. اما نویسندگان مسئولیت تایپ و ویرایش متن و تهیه جلد کتاب را بر عهده خواهند داشت. نبشت برای کتاب‌های رایگان از یک جلد استاندارد و از پیش طراحی شده استفاده می‌کند. افزون بر این،‌  کتاب‌های رایگان شماره شابک نخواهند داشت. در عرضه‌ی رایگان کتاب‌های ترجمه شده، با توجه به وضعیت حقوقی اثر و کیفیت ترجمه تصمیم گرفته می‌شود. نبشت عرضه رایگان ترجمه کتاب‌هایی را که هنوز تحت حفاظت قوانین کپی‌رایت باشند، به دلیل پیامد‌های حقوقی که دارد، نمی‌پذیرد.

 

همرسانی کنید:

مطالب وابسته