میراث مکتوب
آتش دل (یادگارنامۀ استاد جلال تاج اصفهانی)،
به کوشش مجید زهتاب،
تهران: دریچۀ نو، ۱۳۹۶، ۲۸۷ صفحه به همراه لوح فشرده
قطع خشتی بزرگ، بها: ۷۰۰۰۰۰ ریال
این کتاب مشتمل بر چهار فصلِ مقالات، یادداشتها، گفتوگوها و اشعاری دربارۀ جلال تاج اصفهانی است.
مجید زهتاب در این کتاب به گردآوری و بازنمایی دقایقی از زندگی تاج اصفهانی پرداخته است. گفتوگوهای این کتاب دربردارندۀ خاطرات و نظرات فرزندان تاج و برخی از نزدیکترین شاگردان و دوستان وی است. همچنین لوح فشردهای به همراه این کتاب منتشر میگردد که مجموعهای منتخب از گفتوگوها و آوازهای منتشر نشدۀ استاد تاج است و در این اثر برای نخستینبار رونمایی و به اهالی فرهنگ و هنر ایرانزمین تقدیم میشود.
درست است که در سالهای اخیر به بزرگانی چون حسن کسایی و جلال تاج اصفهانی، به خوبی و رسماً اعادۀ حیثیت شده و به قول همایون تاج – فرزند استاد – حتی حقوقهای معوقۀ پس از اخراج تاج از رادیو اصفهان را هم سالها پس از مرگش به خانواده اش تقدیم کرده اند؛ برای تاج از تریبونهای متعدد، حتی از ادارۀ ارشاد اسلامی، بزرگداشت برگزار کرده اند؛ اما هنوز ناگفته ها و ناشنیده ها و نادانسته ها در مورد این استاد بزرگ بسیار است. و هنوز هم حتی بخشی از حق بزرگی که این مرد بر گردن هنر این سرزمین دارد ادا نشده است.
کتاب حاضر که به مناسبت سی و پنجمین سال درگذشت استاد جلال تاج اصفهانی، فراهم آمده، عهده دار روشن کردن بخش کوچکی از تاریکی های زندگی، شخصیّت و هنر این مرد بزرگ است. تا گامی کوچک باشد بر آغاز پژوهشهایی که باید زیر و بم ماجراهای رفته بر موسیقی ملّی و نقشآفرینان مظلوم آن را به تصویر بکشد.
جلالالدین تاج اصفهانی (۱۲۸۲اصفهان – ۱۳ آذر ۱۳۶۰اصفهان) از خوانندگان ایرانی بود. تاج اصفهانی در سال ۱۲۸۲ در اصفهان متولد شد. پدرش شیخ اسماعیل معروف به تاجالواعظین بود که تا حدی با دستگاههای موسیقی سنتی ایرانی آشنایی داشت. تاج در ده سالگی نزد پدر و استادانی چون سید عبدالرحیم اصفهانی، نایب اسدالله، میرزا حسین ساعت ساز (خضوعی)، میرزا حسین عندلیب، حبیب شاطرحاجی به دانش اندوزی پرداخت. وی به اشعار سعدی علاقه زیادی داشت و گزیدههایی از اشعار سعدی و دیگر شاعران را حفظ بود و در هنگام اجرای آواز به تناسب زمان و محیط از آن اشعار استفاده میکرد.
او از همان سال ۱۳۱۹ همکاری با رادیو را آغاز کرد و از ۱۳۲۸ به همکاری با رادیو اصفهان پرداخت. تاج ضمن خوانندگی، سرپرست نوازندگان رادیو اصفهان گردید. وی در رادیو اصفهان به اجرای برنامههایی با تار اکبرخان نوروزی و برنامه آموزش گوشههای دستگاههای موسیقی ایرانی پرداخت. در سنین جوانی بنا به ارشاد قطب السادات تاج چندی را نزد شیخ خزعل گذراند و پس از فروپاشی دستگاه شیخ، به رشت،تهران و اصفهان سفر نمود و در اصفهان ساکن گردید. از ماندگارترین آثارش میتوان به آتش دل اشاره کرد.