دلمشغولی‌های بهار
به همراه گزیده‌ای از مقاله‌های سیاسی – اجتماعی او
ناصرالدین پروین
تهران: جهان کتاب، ۱۳۹۶، ۴۴۶ص. ۳۵۰۰۰ تومان.
این کتاب مجموعه‌ای است از بررسی‌های دکتر ناصرالدین پروین درباره شاعر برجسته، پژوهشگر توانا، مبارز سیاسی و روزنامه‌نگار هوشیار، محمدتقی بهار (ملک‌الشعرا).
زندگی اجتماعی و فرهنگی، و دوره کمتر شناخته شده اما طولانی و پرتلاطم روزنامه‌نگاری ملک‌الشعرا مورد بحث قرار گرفته است.
«ملک‌الشعرای بهار آغاز “نویسندگی در جراید ملّی” خود را پس از گشایش تهران به دست مشروطه‌خواهان در ۲۴ تیر ۱۲۸۸ نوشته است. حال‌آن‌که پنج ماه پیش از آن، یعنی از ۲۸ اسفند ۱۲۸۷ که هنوز استبداد صغیر در تهران حاکم بود، در انتشار روزنامه نیمه‌علنی خراسان انباز شد و همین تاریخ را باید آغاز روزنامه‌نگاری او دانست.»
«از انتشار آن روزنامه تا درگذشتش (اردیبهشت ۱۳۳۰)، اثر اندیشه و قلم بهار در روزنامه‌ها و مجله‌های مختلف، به صورت مقاله و یادداشت و مصاحبه و پیام دیده می‌شود. او خود، افزون بر سه شماره از روزنامه خراسان، به‌عنوان روزنامه‌نگاری حرفه‌ای، روزنامه‌های نوبهار و تازه بهارمشهد، نوبهار و زبان آزاد و ایران و مجله دانشکده را منتشر ساخته و چند روزنامه دیگر را نیز به صورت آشکار یا پنهان سرپرستی کرده است. این، جز مقاله‌های ادبی و تاریخی و سروده‌های اوست که در شمار چشمگیری از روزنامه‌ها و مجله‌های معاصر او در تهران و شهرستان‌ها و خارج دیده می‌شود. درواقع، نوشتارهای بهار در پیایندها، از نظر حجم بزرگترین بخش از آثار اوست و بدون بررسی دقیق آنها، سرگذشت و سیر اندیشه سیاسی و دگرگونی ادبی آثارش را نمی‌توان به‌درستی شناخت. علاوه بر این، بخش مهمی از نوشتارهای مستقل بهار و سروده‌هایش، ابتدا در روزنامه‌هایی که خود منتشر می‌ساخت به چاپ رسیده و گاهی با آن‌چه بعدها به شکل کتاب انتشار یافت، متفاوت است.» (ص۱۴۱ کتاب)
مقاله‌های سیاسی و اجتماعی بهار از نظر حجم بزرگترین بخش از میراث قلمی اوست. این مقاله‌ها، علاوه بر روشن ساختن گوشه‌هایی از تاریخ معاصر ایران، سیر اندیشه سیاسی و تحول نثر و حتی نظم ملک‌الشعرا را می شناساند.
در پایان کتاب ۵۲ مقاله برگزیده بهار آورده شده است.
نویسنده همچنین در مقاله‌ای تاریخ دقیق اجرای ترانه «مرغ سحر»، اثر جاودانه بهار، و انگیزه راستین سرودن آن را مطرح ساخته است.
