دکتر محمد غُنیمی هلال (درگذشته ۱۹۶۸) پژوهشگر و منتقد بنام مصری و پایهگذار ادبیات تطبیقی در کشورهای عربی است. به همت این استاد متخصص در زبانهای فرانسه و فارسی، داستان لیلی و مجنون در ادبیات عربی و فارسی به یکی از جذابترین موضوعهای تطبیقی در دانشگاههای عرب تبدیل شد.
کتاب وی با عنوان لیلی و المجنون فیالأدبین العربی و الفارسی از بهترین آثار تطبیقی در ادبیات عربی است. نویسندهٔ این اثر با پرداختن به داستان لیلی و مجنون، به بررسی عشق عذرای عربی تا عشق صوفیانه در ادبیات فارسی میپردازد. این کتاب در سال ۱۹۵۴ میلادی در قاهره منتشر شد و در آن به بررسی پیدایش غزل عذری در ادبیات عربی، انتقال موضوع و اخبار مجنون به ادبیات فارسی و شیوه تعامل شاعران ایرانی با شخصیت مجنون و لیلی پرداخته شده است.
مباحث مهم این کتاب عبارت است از بررسی اخبار مجنون و لیلی در ادبیات عربی و فارسی، تأثیر اخبار و روایتهای عربی در منظومههای فارسی مربوط به مجنون و بیان ویژگیهای خاص این موضوع در ادبیات فارسی.
در این اثر، روش پژوهش تاریخی ـ علمی است و نگارنده پیوند دادن ادبیات صوفی با جریانهای فکری جهانشمول، به روشنگری ریشههای فلسفی اندیشههای صوفیانه نیز پرداخته است. اما تطبیق و مقایسه خویش را در بعد مضمون و موضوع محصور کرده و چندان به زیبایی شناسی و تحلیل توجه نکرده است.
فهرست مطالب کتاب به این قرار است:
غزل عذری و اخبار مجنون در ادبیات کهن و معاصر عرب
لیلی و مجنون در ادبیات فارسی
تأثیرات ادبی در موضوع لیلی و مجنون؛ عوامل و نتایج آن
پایان سخن
این کتاب نگاشته محمد غنیمی هلال با ترجمه و شرح هادی نظری منظم و ریحانه منصوری در ۳۴۴ صفحه از سوی نشر نی در سال ۹۳ منتشر شده است.