نویسندگان پرفروش: بیژن نجدی

فرّخ امیرفریار
مجله جهان کتاب

بیژن نَجدی از خانواده‌ای گیلانی‌تبار در سال ۱۳۲۰ در خاش متولّد شد. پدرش ستوان حسن نَجدی از گروه «افسران خراسان» بود و در جریان شورش این گروه در تابستان ۱۳۲۴ کشته شد.

نجدی دانش‌آموخته رشته ریاضی از دانشسرای عالی در سال ۱۳۴۳ بود، دبیر ریاضی در دبیرستان‌های لاهیجان شد و در سال ۱۳۷۳ بازنشسته شد. وی داستان‌نویسی را از سال‌های دانشجویی (۱۳۳۹) آغاز کرد و داستان‌هایی در مجله فردوسی با نام مستعار چاپ کرد. در سال ۱۳۵۷ پس از چند سال سکوت نخستین داستان جدّی خود را با عنوان «شبِ سهراب‌کُشان» در مجله چیستا و سال‌ها بعد داستان «چشم‌های دکمه‌ای من» را در سال ۱۳۶۸ در کادِح منتشر کرد.

از نَجدی گرچه تا پیش از سال ۱۳۵۷ شُماری شعر در نشریه‌های ادبی درج شده بود اما پس از انتشار مجموعه داستان‌های یوز‌پلنگانی که با من دویده‌اند (سال ۱۳۷۳) بود که مشهور شد و این مجموعه تا امروز ۲۳ بار چاپ شده است. هم زبان و هم زیرساخت داستان‌های او در این مجموعه از معماری هنرمندانه‌ای برخوردار است. وی در این داستان‌ها به حرکتی متفاوت در شگردهای داستان‌نویسی دست زده است. نویسنده در ماجراها دخالت چندانی نمی‌کند و موقعیّت‌های داستانی آن‌گونه خلق می‌شوند که مخاطب هم آن‌ها را حس می‌کند و هم حس نمی‌کند؛ آن‌گونه تمهیداتی که مخاطب خود را در ادامه منطقی داستان‌ها سهیم می‌داند. نَجدی در این داستان‌ها از مایه‌ها و بنیان‌های تاریخی و گذشته به سود حرف و حدیث‌های امروزی بهره می‌برد مانند «شب سهراب‌کُشان»، نیز در داستان «خاطرات پاره‌پاره دیروز» نگاهی مستقیم به نهضت جنگل دارد.

نجدی سال ۱۳۷۶ بر اثر بیماری سرطان در ۵۶ سالگی درگذشت، از همین رو فرصت تکمیل شعرها و داستان‌های ناتمامش را نیافت. امّا سه سال پس از درگذشت او، همسرش پروانه محسنی آزاد مجموعه داستان‌های دیگری از او با عنوان دوباره از همان خیابان‌ها را گردآوری و منتشر کرد. در سال ۱۳۸۰ نیز مجموعه داستان‌هایی با عنوان داستان‌های ناتمام از او منتشر شد. این‌ها داستان‌هایی است که در هنگام زندگی نویسنده کار نوشتن‌شان پایان نیافته بوده است، برخی ناتمام‌اند و برخی پرداخت نهایی نشده‌اند امّا شماری از آن‌ها نیز با پرداخت نهایی فاصله چندانی ندارند. داستان‌های ناتمام مجموعه‌ای از یادداشت‌های نجدی است مربوط به سال ۱۳۶۷ که او و چند تن از همکارانش داوطلبانه به لشکر قدس گیلان مستقر در سنندج اعزام می‌شوند.

از بیژن نجدی علاوه بر این سه مجموعه داستان که هر سه را نشر مرکز منتشر کرده است، کتاب‌های گزیده ادبیات معاصر ــ مجموعه شعر (۱۳۸۰)، خواهران تابستان (۱۳۸۱) و واقعیت رویای من است (۱۳۹۲) که هر سه مجموعه شعرند منتشر شده است. در این بررسی ما فقط آمار نسخه‌های داستان‌های او را منظور کرده‌ایم.

آمارهای کتاب‌های منتشر شده شادروان نَجدی به لطف آقای علیرضا رمضانی، مدیر محترم نشر مرکز، در اختیار جهان کتاب قرار گرفته است. یادداشت مربوط به زندگی و آثار نَجدی گزیده‌ای است از آن‌چه در کتاب فرهنگ تحلیلی آثار داستان‌نویسان گیلان ۱۳۸۸ – 1288 تألیف شادروان بهزاد موسایی (رشت: فرهنگ ایلیا، ۱۳۹۴) در صفحات ۵۴۳ تا ۵۴۵ ذیل نام نَجدی درج شده است.

* جمع کل تیراژ کتاب‌های فوق‌الذکر تا آبان ۱۳۹۴: ۶۶،۹۰۰ نسخه