قلمرو
شماره اول، بهمن ۱۳۹۵
سردبیر: ناصر کرمی
دبیر تحریریه: کیانوش فرید
ناشر: مرکز فرهنگ و هنر ایده، ۱۳۵ صفحه
قلمرو تازه ترین مجله ایرانیان در خارج از کشور است و می خواهد در حوزه ادب و سیاست فعالیت کند. طبعا نیازهایی را بی پاسخ دیده که خود برای پاسخ به آنها کمر همت بسته است. حاصل کار شماره اول هم قابل قبول است. گفتگوهایی با چند چهره سرشناس مثل محسن مخملباف و ایرج جنتی عطایی و بهروز آفاق و رویا حکاکیان و دیداری از کارهای هنرمند برجسته فلزکار بهروز حشمت بخشی از مطالب این شماره است به همراه موضوع ویژه این شماره که مهاجرت و دیاسپورای ایرانی است. مجله یک بخش کتاب هم دارد.
تحریریه قلمرو از جوانان جویای نام تشکیل شده است – منهای ناصر کرمی که از جوانان نسبتا قدیم است- و از این بابت باعث امیدواری است. با اینهمه، این جوانان سلیقه هاشان لزوما جوانانه نیست و روشن نیست که مجله برای مخاطب جوان چقدر جذابیت داشته باشد. اینها مسائلی است که تحریریه باید برای شماره های بعدی خودش روشن کند. مخاطب معین و پاسخ به نیازهای او و ایجاد ارزش افزوده فراوان در کار نشر یعنی پرداختن به زوایا و مصائبی که رسانه های دیگر از آن غافل اند به شیوه ای بدیع و ارتباطاتی بی گمان به اعتبار و رواج ایده های ایشان کمک خواهد کرد. قلمرو یک هیات مشاوران بین المللی هم دارد که فکر نیکویی است. کاری شبیه به مجله ایران نامه و ایرانشناسی. اما روشن نیست که نقش این مشاوران چیست و چه سهمی در انتخاب موضوعات و مطالب داشته اند. شاید در هر شماره یک دو نفر از آنها یادداشتی و مطلبی داشته باشند رابطه فعال آنها را با مجله بهتر نمایندگی کند.
یک نکته دیگر هم که به نظرم تا شماره بعد باید برایش فکری بکنند گرافیک سبک پست مدرن ولی از نظر من باروک نو در مجله است که همه جا به جای متن خود را به رخ می کشد. می دانم که این سبک در میان گرافیک کاران ما رواجی دارد و چه بسا مد روز است اما به هیچ وجه ارتباطی نیست. هر گرافیکی در مجله باید در خدمت خوانایی متن باشد و متن را برجسته کند نه خود را. گرافیک خوب هم دیده خواهد شد و لزومی ندارد خودنما باشد و متن را زیر بار خود خفه کند! برخی دوستان هم می گویند گرافیک چه بسا برای نسخه کاغذی خوب باشد. نمی دانم. ولی وقتی مجله ای قرار است اساسا وب پایه باشد گرافیک اش هم باید برای وب خوانی مناسب باشد. نظر من در یک کلام این است که نیست. در عین حال وبسایت قلمرو ساده است و رابطه ای با گرافیک مجله ندارد. چیزی که می توانست عیب باشد ولی الان حسن آن شده است!
همه اینها در شماره اول طبیعی است. تولد تازه خوب است. ورود قلمرو را به عرصه مطبوعات وطنیه در خارج از ولایت باید به فال نیک گرفت. ایده های تازه دارد. و تازگی همانا زندگی است. امید که بپاید و ببالد و روشنگری کند. – م.ج
یادداشت ناشر
«قلمرو» ماهنامهای آنلاین و مجلهای اینترنتی است، درباره هر آنچه به گونهای با سیاست پیوند میخورد. در بخشهای گوناگونِ «قلمرو»، چشم گردانندگان و پدیدآورندگان به سوی مخاطب ایرانی، «مسئله»ها، نیازها، خواستها، ذهنیّت و موقعیّت اوست؛ و البته در دائرهای گستردهتر مخاطب فارسیزبان.
«قلمرو» مسائلی را پیش میگذارد که سرشت یا سویهای سیاسی دارند. به بیان دیگر «قلمرو» هر مسئلهای را از چشمانداز سیاسی و با نگاه به نقش و نسبت و جایگاهِ آن در جامعه سیاسی به میان میآورد؛ چه مسائلی که بارها طرح شده، ولی هنوز اهمیتِ خود را نباختهاند، چه مسائلی که به انگیزههای گوناگون کمتر بختِ به بحث گذاشتن یافتهاند، و چه آن مسائلی که آگاهانه گرفتار سکوت و سانسور شده یا فقر ادبیاتِ سیاسیِ در زبان فارسی، به غیابشان از پهنه گفتوگوی جمعی انجامیده است.
امیدِ دبیرانِ «قلمرو» آن است که بتوانند در بازنمودن و سنجیدنِ هر مسئله آن را در چارچوبی فراختر از جغرافیای کشور ایران قرار دهند. مسئلههای ما ایرانیان لزوماً، همه، اختصاص به ما ندارند؛ انبوهی ازآنها مسائل، منطقهای یا جهانیاند، و ناگزیر جز با نگریستنِ آنها در متنِ قابی فراملی، ابعاد و پیامدهای واقعیشان درک و دریافت نخواهند شد. کوشش در بازشناخت مسائل مشترک ما با ملتهای دور و نزدیک، و آگاهی از روند مناقشات فکری و جریانهای نظری معاصر در میان ملل همسایه، بویژه ملتهای غیر غربی- از آمریکای لاتین گرفته تا آسیای دور- نه تنها سودمند که بایسته است. آرزوی این نشریه، کامیابی در برداشتن گامی هر چند کوتاه به سمت دادوستدی پویا و پاینده میان اندیشوران و روشنفکران ایرانی و غیرایرانی است. بدین رو، «قلمرو»، برای شناسایی و شرح دستاوردهای فکری و فرهنگی جوامع غیرغربی اهتمامی ویژه خواهد داشت.
آنچه را به همزیستی و همآمیزی انسانهای گوناگون پیوند دارد، «سیاست» میخوانیم؛ یعنی هر امرِ مربوط به زندگی پولیس (Polis)، دولتشهر، تدبیرِ تنشها و سامانبخشی مناسبات قدرت یا زور. سیاست به هر رویدادی ارتباط مییابد که در «قلمرو عمومی» میگذرد؛ یعنی «فضا»ی مشترکِ میان انسانهایی که اعضای پیکرهای سیاسیاند و در دیدار یکدیگر در آن فضا درباره مسائل مشترک خود کنکاش و گفتوگو میکنند تا راهی برای مدیریت اختلاف منافع و پرهیز از خشونت بجویند. هستی انسانها بر روی زمین، بسته به بودن و پائیدنِ قلمرو عمومی است. سعادتِ هر فرد انسانی نیز در گرو مشارکت پویا با دیگران در این گستره است.
قلمرو عمومی یا «فضای میان انسانها» پیشاپیش وجود ندارد؛ بلکه آدمیان با کنش آزادِ خویش جهانِ میانِ خود را میسازند. هم پیدایش قلمرو عمومی بدون آزادی عمل آدمی محال است، هم آزادی انسانها جز در قلمرو عمومی امکانِ پدیدآیی نمییابد. به زبانِ اندیشمندان سیاسیای چون هانا آرنت، سیاست، اولویتِ اوّلِ جامعه انسانی است و آزادی، آماج و آرمانِ نهائی زندگی سیاسی و فلسفه وجودی سیاست.
در نامگذاری این مجله، ایهامهای واژه «قلمرو» را در نظر داشتهایم. قلمرو، به معنای «ناحیه تحت فرمان یک فرمانروا یا حکومت» (فرهنگ سخن) است. همچنین، بخش نخست این واژه، یعنی «قلم» با کار و بار سخن و رسانه، سازگاری و خویشاوندی دارد. با این همه، جنسِ «قلم» در «قلمرو»، از هر دست نیست؛ این قلمِ قدرت و سلطه است و گردش و چرخشاش، مایه، پایه و پشتوانه استواری و ماندگاری نظامِ قدرت در گستره جغرافیایی مشخصی است. از آن گذشته، قلمرو، اشاره به مکان است: استعارهای برای خطّه و خاکی خاص (Territory) یا فضا، سپهر و ساحتِ ساخته شده میان آدمیان؛ یعنی «قلمروِ عمومی»(Public sphere).
«قلمرو» امیدوار است اشتیاقِ مخاطبان را به خواندنِ فعالانه درونمایههایش برانگیزد، افقهای نوِ اندیشگی را در پیشگاهشان فرا نماید، و فرصتی شایسته و فضایی گسترده برای همسخنی و هماندیشیِ اهل نظر و هنر فراهم آورد.
– مرکز فرهنگ و هنر ایده
———————————-
*مجله قلمرو را می توانید از اینجا به صورت رایگان دریافت کنید یا به وبسایت قلمرو مراجعه کنید.