دوازده متن باستانی،
تدوین، ترجمه، توضیح و تفسیر از بیژن غیبی،
تهران: انتشارات موقوفات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن، ۱۳۹۶، ۳۸۰صفحه، ۶۹۰۰۰ تومان.
همیشه گفته‌ام، اگر می‌بینید در کشور ما کارها به درستی پیش نمی‌رود، مهم‌ترین علت آن بحران مدیریت‌هاست. اگر سازمانی مدیر کاربلد و دلسوز داشته باشد، کارها به خوبی پیش می‌رود و از نتایج آن همگان بهره‌مند می‌شوند. در حوزۀ کار ما، بازار نشر و ناشر اهمیت شایانی دارد و همه می‌دانند که بسیاری از اهل قلم از ناشران چه دل پرخونی دارند (در این باره بیشتر خواهم نوشت). اما در این میان، از زمانی که دوست و همکار نازنین ما دکتر محمدافشین وفایی استاد ادبیات دانشگاه تهران و صاحب چندین اثر در همین حوزه، ریاست انتشارات موقوفات دکتر محمود افشار را بر عهده گرفتند، با هوشمندی کاستی‌ها را تشخیص دادند و زمانی نشد که با مدیریت دلسوزانۀ او شاهد تحوّل چشمگیری در این انتشارات شدیم. در همین مدت کوتاه چند کتاب مهم ایرانشناسی از سوی این انتشارت با ظاهری چشم‌نواز به چاپ رسید که روح واقف از این کارهای فرهنگی به‌راستی شاد گشت. یکی از آنها همین کتابی است که در اینجا معرفی می‌شود.
دکتر بیژن غیبی فارق التحصیل دانشگاه گوتینگن آلمان در حوزۀ مطالعات ایران باستان است و از ۲۵ سال پیش به این سو، پژوهش‌های خود را دربارۀ برخی متون کوتاه پهلوی به صورت جزوه‌هایی در بیلفلد منتشر می‌کرد و برخی از آنها به دستم رسیده بودند و در یکی دو جستار خود نیز از آنها بهره‌مند شده بودم. اکنون بسیار شادمانم که همۀ این جزوه‌های نایاب و دست‌نایافتنی در کتابی مدوّن و چاپ شده و کار پژوهندگان فرهنگ و زبانهای باستانی را آسان کرده است. این دوازده متن عبارتند از:
- گزارش شطرنج
- داستان یوشت فریان
- ماه فروردین روز خرداد
- یادگار زریران
- آمدن شاه بهرام ورجاوند
- سورسخن
- خویشکاری ریدکان و اندرز به کودکان
- فرّخ نامه
- تخمه‌شماری زرتشت
- چیمِ کستی
- چیمِ دَرون
- آفرین پیغامبر زرتشت.
یکی از ویژگی‌های مهم کتاب، سوای خوانش‌های دکتر غیبی از متون پهلوی، یادداشت‌های انبوه و بسیار مفید او دربارۀ نام‌ها، واژه‌ها و ترکیبات متون مورد بررسی است. در بخش پایانی کتاب دیدم خوانش تازه‌ای از سرود زیبای آتش کرکوی که در تاریخ سیستان نقل شده، به دست داده است. اما به‌رغم اینکه پیش از غیبی، استادانی چون ملک الشعرای بهار، رمپیس و علی‌اشرف صادقی (در تکوین زبان فارسی) نیز این شعر کوتاه را خوانده و معنی و تفسیر کرده‌اند، برای من هنوز هم ابهام دارد. دوستان نازنین پهلوی‌دان به این شعر نظری بیفکنند، شاید گرهی را بگشایند.
