الگویی برای از بین بردنِ فسادِ سازمان‌یافته در آکادمیای ایران

قاسم درزی

اخیراً به واسطه یکی از دوستان خوب ام در معاونت پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی با یک سایت بسیار خوب و مهم برای پذیرش و چاپ مقالات علمی-پژوهشی آشنا شدم که میتواند الگو و مدل بسیار خوبی برای از بین بردنِ فسادِ سازمان یافته و رانتِ بسیار قوی در مسیر چاپ مقالات پژوهشی و ISI باشد.

این سایت با عنوان F1000research در فضای اینترنت قابل دست یابی است. با توجه به افزایش روزافزون مقالاتِ علمی، به نظر میرسد که آینده چاپ آثار علمی در آینده ای نه چندان دور در انتظار تسری و تعمیم همین الگو و مدل خواهد بود. سایت F1000research انتشاراتی است که گونه های مختلف پژوهش از قبیل: مقالات کامل، خلاصه، پوستر، و دیگر گونه های پژوهش را بدون هیچ محدودیتی به انتشار میرساند.

اولین ویژگی جالب توجّه این سایت آن است که مقاله شما پس از بارگزاری در سایت، نهایتاً ظرف یک هفته مورد ارزیابیهای اساسی و اولیه قرار میگیرد و منتشر میشود. پس از انتشار شما میتوانید به دلخواه خودتان دو داور را انتخاب نمایید تا مقاله شما از دید آنها مورد ارزیابی تخصصی قرار بگیرد. درصورتی که هر دو داور مقاله را تایید نمایند این انتشارات مقاله شما را تحث نمایه “اسکوپوس” منتشر می کند. امّا نکتۀ بسیار مهم و اساسی این است که داوری داوران، به همراه ریزجزئیات کامنتهایشان و پاسخی که شما به اصلاحات و اشکالات داوران داشته اید نیز داخل مقاله شما در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت. این ویژگی، ویژگی بسیار مهم دیگری است که در این نشریه مورد نظر قرار گرفته است و سبب میشود که تعارفهای معمول و رایج که میان مولفین و داوران وجود دارد از بین برود. ضمن اینکه نحوه و کیفیت داوریِ داوران هم مورد توجه ناظران و ناقدانِ بیرونی قرار میگیرد. مقالات منتشر شده در این انتشارات میتوانند در مراحل مختلف به قلم مولف ویرایش شوند و همیشه نیز نسخه نهایی در معرض دید و ارجاع پژوهشگران قرار میگیرد.

بنابراین چند خصوصیت بسیار مهمّ و جالب توجه در روش کار این انتشارات علمی لحاظ شده است:
اولاً سرعت چاپ مقالات و ارجاع به آنرا به شدت افزایش داده است؛ و
۲- زمینه گفتگوی علمی، آنهم در شرایطی کاملاً آکادمیک و بدون تعارفات رایج را فراهم می آورد؛
۳- فسادِ سیستماتیک در چاپ مقالات و تعاملِ میان مولفین و داوران را با شفاف سازیِ خوبی که دارد از بین میبرد؛ و
۴- با نمایۀ مقالات در اسکوپوس، دغدغه پژوهشگران برای اعتبار پژوهشی کارهایشان را نیز تامین مینماید.

به نظر میرسد الگوی انتشارات F1000research الگوی بسیار خوبی برای چاپ مقالات در کشور ما محسوب میشود و میتواند فسادِ سازمان یافته در امر پژوهش را تا حد زیادی مهار کند و فضای گفتگو و تعامل علمی در جامعه پدید آورد.

برای مراجعه به سایت این انتشارات میتوانید به آدرس https://f1000research.com/ مراجعه بفرمایید.