مهرداد مهربان
تصحیح و توضیح اشعار حافظ
ترجمهی انگلیسی جدیدی از غزلهای حافظ منتشر شده که برندهی جایزهی ادبی انستیوی آمریکایی مطالعات ایرانی شده است.
بسیاری از صاحبنظران ادبی، چه در ایران و چه در کشورهای دیگر، همنظرند که ترجمهی غزلهای حافظ بسیار دشوار است. برخی حتا صریحاً آنها را «ترجمهناپذیر» اعلام کرده اند. با این حال، از زمان گوته تا کنون، هر از گاهی ترجمهی جدیدی از شعرهای این بزرگترین شاعر فارسیزبان ارائه میشود. میزان وفاداری و دقت و شیوایی این ترجمهها نهتنها یکسان نیست بلکه میان مغلوط و مبتذل تا خوب و پذیرفتنی نوسان میکند.
به نظر میرسد که ترجمهی جدید گزیدهی غزلهای حافظ می تواند مورد تأیید بیشتر صاحبنظران قرار گیرد. این ترجمهی جدید به قلم شاعر ایرلندی، جفری اسکوایرز (Geoffrey Squires) است و این واقعیت که هیأت داوران انستیتوی آمریکایی مطالعات ایرانی جایزهی بهترین ترجمه را به آن داده بر درجهی اعتبارش میافزاید. جفری اسکوایرز جزو بهترین شاعران انگلیسیزبان به شمار میرود و همچنانکه گوته و بسا از دیگر بزرگان ادبیات غرب، خودش را شیدای حافظ میداند. وی ادبیات فارسی را در کشورش فراگرفته و سه سال نیز در ایران زندگی کرده است.
بنا به گزارش مجلهی ادبی دانشگاه میامی، جفری اسکوایرز موفق شده روایتی بس فهمیدنیتر از دیگرهای روایتهای حافظ در زبان انگلیسی ارائه دهد و تنوع زبانی و معنایی غزلها و جنبههای گوناگون افسانهیی، فرهنگی و تغزلی آنها را بهتر از بسا دیگران در زبان انگلیسی منعکس کند، زیرا با گوشی شاعرانه سرودههای شاهنشاه غزل پارسی را شنیده و با زبانی شاعرانه بازگو کرده است.
دیگر دلیل موفقیت جفری در کار ترجمه این است که خودش را مقید به رعایت وزن و قافیه نکرده بلکه با استفاده از زبان نثر آنهم در جملههایی کوتاه کوشیده هرچه بهتر به روح شعرهای حافظ در زبان انگلیسی وفادار بماند و زیبایی معنوی آنها را به خوانندهی انگلیسیزبان منتقل کند. جفری اسکوایرز ترجمهاش را به یادداشتهای توضیحی مفصل آراسته و همچنین منابع کار خود را مفصلاً به سه زبان (فارسی، فرانسوی، انگلیسی) در پایان کتاب آورده است.
اعلام جایزهی ادبی به این ترجمه (لیست دیگر برندگان این جایزه را در سالهای قبل اینجا ببینید. جایزه سال ۲۰۱۲ به دیک دیویس اعطا شده برای ترجمه اش از ویس و رامین):
bit.ly/1LNLKCz
معرفی کتاب در سایت دانشگاه میامی:
bit.ly/1MvNq5g
خرید کتاب در سایت آمازون:
amzn.to/1LO02Vt