شماره تازه مجله مطالعات اجتماعی ایران منتشر شده است.یکی از این مقالات این شماره از پرویز اجلالی به بحث از جهانی شدن و زبان فارسی می پردازد. در چکیده مقاله آمده است:
از میان موضوع های گوناگون مرتبط با سیاست گذاری و برنامه ریزی زبان فارسی، به نظر می رسد مسئله تعامل میان زبان فارسی و زبان‌های جهانی (به ویژه زبان انگلیسی) چالش مهمی پیش روی زبان مادری ما باشد. واقعیت این است که بعد زبانیِ آنچه جهانی شدن خوانده می‌شود چیزی نیست جز تبدیل شدن زبان انگلیسی به زبان میانجی (لینگوا فرانکا)ی جامعه جهانی. یکی از نتایج این تحول درک اهمیت و ضرورت تأمل درباب پویایی شناسی رابطه میان زبان انگلیسی و زبان فارسی برای ما فارسی زبانان است. به نظر می‌رسد چاره کار چیزی نیست جز طراحی سیاست‌هایی واقع بینانه برای برنامه ریزی رابطه میان این‌دو.
اما دراین میان باورهایی وجود دارند که همچون موانعی جدی بر سر راه این نوع سیاست گذاری عمل می‌کنند. یکی از آنها آرمان خیالی “زبان خالص (سره)” و کوشش های بی حاصل برای پاک سازی زبان فارسی از همه واژه های بیگانه است. هدفی که هم با گرایش فارسی گویان معمولی درتضاد است و هم با رویکرد زبان شناسان یا جامعه شناسان فرهنگ. البته ساختن برابرنهاده های فارسی به جای واژه های بیگانه لازم است، اما خلوص گرایان فاقد رویکردی عینی هستند و کوشش هایشان درجهت تقویت و استحکام بخشیدن به زبان همچون مهم ترین ابزار ارتباطی میان هم زبانان نیست، بلکه قصد ایشان فقط خالص سازی زبان است که موضوعی است غلط و ناممکن. این مقاله بسته سیاستی زیر را برای تنظیم رابطه میان زبان فارسی و زبان‌های جهانی (و دیگر زبان‌ها) پیشنهاد می‌کند:
- سیاست هم زیستی مسالمت آمیز که ازجمله دربرگیرنده به معیارسازی (استانداردکردن) فرایند وام گیری متقابل میان زبان‌ها ازطریق پیشنهاد قواعد معینی برای وام گرفتن واژه از زبان های دیگر است که ازسویی به معنای مشروعیت بخشیدن به فرایند مبادله واژه میان زبان هاست که عملاً پیوسته درحال انجام است و ازسوی دیگر به معنای کنترل این فرایند تا حد امکان خواهد بود.
- سیاست تقسیم کار میان زبان جهانی که به کار تعامل و ارتباط سازی با ملت‌ها می آید و زبان ملی که وظیفه اش ایجاد پیوند و هماهنگی میان همه گروه‌ها و اقوام با زبان ها و لهجه های گوناگون درون یک کشور است؛ و سرانجام زبان قومی که به‌منظور ایجاد پیوند و ارتباط سازی میان اعضای گروه قومی به کار می‌رود. با برنامه ریزی مناسب می‌توان به تقویت توانمندی شهروندان در هرسه پله پلکان زبان ها پرداخت. تقویت هرکدام از این زبان‌ها اگر به درستی و درجای خود انجام شود و قانون حدود کاربرد آنها را روشن کرده باشد، به رشد دیگری نیز کمک خواهد کرد و به وحدت و همدلی میان شهروندان خواهد افزود.
- سیاست بازبینی رابطه میان خط و زبان. اصلاح و تدقیق خط کنونی فارسی می‌تواند به دقت زبان بیفزاید، سوادآموزی را تسریع کند و درمجموع به معیارسازی زبان فارسی را چه برای فارسی‌زبانان و چه برای آموزش فارسی به خارجیان تسهیل خواهد کرد.
این مقاله و مقاله های دیگر این شماره را می توانید از لینک های زیر دریافت کنید:
«انسان دانشگاهی» ایرانی و مشکل زبان
ناصر فکوهی
ادامه مطلب / فایل ضمیمه
ترجمه متون اجتماعی و رابطۀ آن با اجتماع علمی و توسعۀ علمی‌ـ فرهنگی
فرهنگ ارشاد
ادامه مطلب / فایل ضمیمه
جهانی شدن و زبان فارسی: نکاتی درباره برنامه ریزی زبان ملی
پرویز اجلالی
ادامه مطلب / فایل ضمیمه
مطالعه انسان شناختی هویت زبانی مهاجران افغان در ایران
حسین میرزائی
ادامه مطلب / فایل ضمیمه
مفاهیم فرهنگی مناقشه برانگیز در کتاب های آموزش زبان انگلیسی ایران: بررسی مقایسه ای نظرات اساتید علوم انسانی
محمد عامریان، آرام رضا صادقی
ادامه مطلب / فایل ضمیمه
منطق فازی ابزاری جهت ساخت و سنجش مفاهیم در علوم اجتماعی
باقر ساروخانی، شیوا صادقی پور
ادامه مطلب / فایل ضمیمه
