مصطفی خلجی
رمان ۳۰۰ صفحهای “ما” نوشته مهنار عطارها با همکاری دکتر فوژان زینی، روانکاو، به تازگی توسط شرکت کتاب در آمریکا به بازار کتاب عرضه شده است. پیشتر خانم عطارها که اکنون مقیم لسآنجلس است، رمانهای “رقص چنین” و “سنج و صنوبر” را در ایران و البته با نام “مهناز کریمی” منتشر کرده.
رمان “ما”، همانطور که نویسندهاش در گفتوگو با رادیو بینالمللی فرانسه تأکید میکند، داستان رابطههایی است که میان زن و مرد به وجود میآید. به قول ژانت آفاری، مورخ و استاد دانشگاه کالیفرنیا، این رمان، ناگفتههایی است از عشقبازی آدم و حوا تا دلیل پنهان تهمینه برای فرزندآوری رستم، از شوهرکشی و خودسوزی تا رقابت با هنرپیشههای فیلمهای پورنوگرافی.
اگر بخواهیم تازهترین رمان مهنار عطارها را در یک واژه خلاصه کنیم، آن واژه بیگمان این است: «سیاهچاله». فوژان در جایی از رمان، برای راوی می نویسد که «سیاهچالهات شده موزهای از انواع بدترین رابطهها بین زن و مرد.»
این سیاهچاله که به قول احمد کریمی حکاک، استاد ادبیات فارسی دانشگاه مریلند، همان ضمیر ناخودآگاه است، از خاطرات تلخ سالیان انباشته شده و نویسنده توانسته از گذر این خاطرات، راه خود را به سوی سلامت نفس بگشاید.
راوی در جایی از رمان “ما” می گوید: «بعد از این همه سال، تازه فهمیدم، سیاه نیست تاریک است. باید اسمش را میگذاشتم تاریکچاله.» در واقع هرکدام از شخصیتهای رمان “ما”، از جمله خود راوی، شهرزادهایی هستند که قصههای گم و گور شده را از توی تاریکچاله پیدا می کنند.
اما در میان رابطههای مختلف موجود در رمان “ما”، آدم و حوا شاهکلید این رابطههاست. حوا در ابتدا برای راوی، نمادی از شرمگینی و سرافکندگی است اما به مرور تبدیل به زنی می شود که مثل خود راوی از هپروت پا بر زمین می گذارد و کلمه به کلمه، قدم به قدم، راه خود را میسازد.
به گفتوگوی رادیو بینالمللی فرانسه با مهناز عطارها، نویسنده رمان ما، در لینک بالا گوش کنید.