پرویز جاهد
کتابی که مدت ها منتظر انتشارش بودم سرانجام به وسیله نشر ایجاز منتشر شد:
گفتگوهایی پیرامون اقتباس ادبی در سینمای ایران
با داریوش مهرجویی، محمود دولت آبادی، مسعود کیمیایی، بهمن فرمان آرا، بهروز افخمی، شیوا ارسطویی، عباس بهارلو، آیدین آغداشلو، حسین مرتضاییان آبکنار، احمد میر احسان و محمد شکیبی.
هدف از گفتگوهای حاضر که با طیف متنوعی از فیلمسازان و نویسندگان شاخص و برجسته سینمای ایران و نیز منتقدان و پژوهشگران سینمایی صورت گرفته، جدا از بررسی تاریخی جریان اقتباس ادبی در سینمای ایران، آسیب شناسی این جریان در سینمای بعد از انقلاب ایران نیز بوده است.
بسیاری از منتقدان و پژوهشگران سینمایی، یکی از ضعفهای اساسی سینمای امروز ایران و تکراری بودن موضوع فیلمها و گرایش به یک نوع سینمای اجتماعی کلیشهای بی خاصیت را در ضعف فیلمنامه و بی اعتنایی فیلمنامهنویسان و فیلمسازان به آثار داستانی و نمایشی به عنوان منابعی برای اقتباس میدانند. هنوز بسیاری از دوستداران رمان فارسی در انتظار تولید نسخه های سینمایی از روی برخی رمان های مشهور قبل و بعد از انقلاب مثل «سووشون»، «کلیدر»، «همسایهها»، «زمین سوخته»، «مدیر مدرسه» و «شب هول» اند.
اما آیا واقعا در شرایط کنونی، سینمای ایران توانایی و امکان اقتباس از این داستانها را دارد؟ آیا میتوان با محدودیتهای سرمایهای و فنی فعلی سینمای ایران و یا وجود ممیزی شدید به سراغ این آثار رفت و نسخههای سینمایی قابل قبول و سلاخی نشدهای از آنها ارائه کرد؟ از طرفی برخی فیلمسازان که دغدغه اقتباس دارند بر این باورند که تفننهای سبکپردازانه و اثار متکلف باعث پیدایش نوعی ادبیات در ایران شده که قابلیت تبدیل به سینما را ندارند. به عقیده آنها گرایش به ادبیات مدرن و ذهنیگرایی نیز ادبیات داستانی ایران را از سینما دور کرده است.