مهدی مصطفوی
مرکز مطالعات اسلامی به زبانهای اروپایی
A State of Mixture: Christians, Zoroastrians, and Iranian Political Culture in Late Antiquity, by Richard E. Payne, United States of America, University of California Press, 2015, 320PP
دولت آمیخته: مسیحیان، زرتشتیان و فرهنگ سیاسی ایران در اواخر دوران باستان، نوشته‌ی ریچارد ای. پین، آمریکا، انتشارات دانشگاه کالیفرنیا، ۲۰۱۵، ۳۲۰ص. شابک: ۹۷۸۰۵۲۰۲۸۶۱۹۱
جوامع مسیحی در طول اواخر دوران باستان در نظام سیاسی زرتشتی رونق گرفتند و این در حالی بود که امپراتوری ایران قلمروهایی ناهمگون از عربستان گرفته تا افغانستان را از لحاظ فرهنگی و جغرافیایی با نهادها و شبکههای خود که اغلب مبتنی بر دین زرتشتی بودند یکپارچه نمود. در حالی‌که پژوهش‌های قبلی، مسیحیان این امپراتوری را به عنوان شرکت‌کنندگانی حاشیه‌ای، منزوی، و اغلب مورد آزار و اذیت در نظر گرفته‌اند، ریچارد پین ادغام آنان در شبکههای نخبگان، اتخاذ شیوه‌ها و انگارش‌های سیاسی ایرانی و مشارکتشان در نهادهای امپراتوری را نشان می‌دهد.
ظهور مسیحیت در ایران به نظریه‌ی زرتشت متکی بود و همچنین برخوردار شدن بر اساس سلسله و تفکیک مراتب که بر طبق آن مسیحیان، یهودیان و دیگران در فرهنگ سیاسی ایران موقعیت‌های مشروعی را تصرف کردند که نسبت به دین امپراتوری از اهمیت کمتری برخوردار بود.
مسیحیان به سهم خود با توسل به منابع نهادین و ایدئولوژیکی‌شان اعم از نوشتن درباره‌ی زندگی قدیسین تا نگارش حکمیت‌های قضایی اسقفان، خود را در فرهنگی سیاسی جای دادند که ساخته‌ی آنان نبود. برای شناخت تاریخ اجتماعی مسیحیان شرق سوریه که در مرکز داستان امپراتوری ایران قرار دارد، کتاب «دولت آمیخته» به تشریح امپراتوریی متشکل از فرهنگ‌های گوناگون می پردازد که در طول چهار قرن پایدار ماند.
