مرتضی قاسمی
فرهنگستان زبان و ادب فارسی
استاد دکتر فتح‌الله مجتبائی در سال ۱۳۰۶ در تهران دیده به جهان گشود. پدر و اجداد وی از جملۀ مستوفیان دوران قاجار بودند و نیای او از بزرگان صوفیۀ طریقت نعمت‌اللهی بود. وی مقدمات ادبیات و علوم رسمی را در فراهان اراک فراگرفت و در ادامۀ تحصیلات خود در سال ۱۳۳۲ از دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران و دانش‌سرای عالی موفق به اخذ درجۀ کارشناسی شد. دکتر مجتبائی از آن سال تا سال ۱۳۳۸ در دبیرستان‌های اراک و تهران و دانش‌سرای عالی به تدریس ادبیات و زبان‌های خارجی اشتغال داشت. در سال ۱۳۳۹ از طرف وزارت فرهنگ برای آشنایی با روش‌های جدید تألیف کتاب‌های درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در این زمینه در ایالات متحدۀ امریکا (دانشگاه کلمبیا، نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتاب‌های درسی ادبیات برای دبیرستان‌ها شد.
«کیست مجتبائی؟»، محمدعلی موحد؛
«مصاحبه با دکتر فتح‌الله مجتبائی»؛
«احتمالی دربارۀ معنی اصطلاح “از بن دندان” در ادب فارسی»، محمود امیدسالار؛
«بررسی دگرگونی مفهوم ایمان در کتاب مقدّس»، محمدهادی امینی ـ حسین حیدری؛
«اقتباسات حافظ از شاعرانِ دیگر»، حسن انوری؛
«فعل در گویش دری، گونۀ زین‌آبادی»، یدالله ثمره؛
«اصطلاحات مربوط به نساجی در قرون اوّل تا ششم هجری»، موریس لومبار/ ترجمۀ حسن حبیبی؛
«فواید اجتماعی مکتوبات مولانا»، غلامعلی حدّاد عادل؛
«کیهان‌شناخت ایرانیان باستان بر بنیاد اوستا و متون پهلوی»، حسین حیدری ـ فائزه ایزدی ـ محدثه قاسم‌پور؛
«هشتادوسه‌سالگی استاد»، بهاءالدّین خرمشاهی؛
«خرقه‌سوزی در آرمان‌شهر رندان»، اصغر دادبه؛
«زبان فارسی از آشوب تا سامان»، جلیل دوستخواه؛
«سراج‌الدّین علی‌خان آرزو و زبان فارسی»، مهدی رحیم‌پور؛
«پسوند ـ آد، ـ آده»، علی رواقی؛
«گفت‌وگوهایی در باب ادبیات جهان جی. دبلیو. فون گوته و جی. بی. اکرمن»، هوشنگ رهنما؛
«واژۀ معلم در ادبیات سُغدی بودایی»، زهره زرشناس؛
«راهی به رهایی از رنج در بودیزم (ژاپنی)»، مجتبی زروانی؛
«گنج‌خانۀ سرای مغان»، محمود عابدی؛
«الهیات جهانی در اندیشۀ ویلفرد کنت ول اسمیت»، قربان علمی؛
«پیوندشناسی نمادین گاو و مار در اساطیر ایرانی و شاهنامه»، حسین قربان‌پور آرانی ـ نجمه غلباش قره‌بلاغی؛
«روزه در متون سُغدی»، بدرالزّمان قریب؛
«مجتبائیِ شاعر»، حسن قریبی؛
«مقایسۀ چهار گونۀ زبانی در استان‌های بوشهر و هرمزگان»، ایران کلباسی؛
«مقام علمی ابوریحان بیرونی»، مهدی محقق؛
«گویش‌شناسی»، دیوید بریتن/ ترجمۀ علی مصریان؛
«دیوانچۀ فرشته»، محمدرضا نصیری؛
«حرف همزه و نقش آن در نمایش تلفظ یک واکه در آغاز هجا»، سلیم نیساری
«یونس امره و خوانِ مولوی و سعدی»، توفیق ه. سبحانی؛
یادها و خاطره‌ها.
