حسین ستاره
روزنه
یکی از مهمترین دغدغه‌های ناشران در این روزها یافتن پاسخ به یک سوال ساده است: چرا دیگر کسی کتاب نمی‌خرد؟ مشتاقان کتاب و مطالعه کجا رفته‌اند ؟ چرا حجم خریداران کتاب در حال کم شدن است؟ برای یافتن پاسخ باید نگاهی به بازار دیگر محصولات فرهنگی و فرآیند روانی مخاطب در سالهای اخیر بیندازیم.
طی سالهای گذشته و با توجه به روند تکنولوژی، بخشی از محصولات فرهنگی از جمله فیلم، موسیقی، کتاب، و … به نسخه دیجیتال تبدیل شده اند. و به همین دلیل نحوه کارکرد بازار محصولات فرهنگی نیز تغییر کرده است.
مهمترین تغییر ایجاد شده در بازار محصولات فرهنگی تبدیل «مالکیت» به «دسترسی» است. این تغییر هم ریشه در ساختار محصولات دیجیتال دارد و هم بر فرآیند روانی مخاطب و خریدار استوار است.
در سالهای گذشته، یک طرفدار موسیقی مالک مجموعه‌ای صفحه، کاست و سی‌دی بود و آهنگهای مورد علاقه‌اش را در گوشه‌ای انبار میکرد اما امروزه همان فرد میتواند بدون مالکیت داشتن بر محتوای فرهنگی، و با پرداخت حق اشتراک ماهانه به حجم عظیمی از موسیقی دسترسی داشته باشد.
در باره فیلم هم همین اتفاق افتاده است. طرفداران فیلم و سینما دیگر لازم نیست که مالک حجم بالایی ویدیو و یا دی وی دی باشند بلکه با مشترک شدن در یکی از سرویس‌های موجود میتوانند به بخش عظیمی از فیلمهای مورد علاقه خود دسترسی داشته باشند.
سرنوشت کتاب هم در همین مسیر قرار دارد. بازار کتاب دیجیتال دیگر بر محور خرید و مالکیت استوار نیست بلکه اشتراک در یکی از سرویس‌های موجود میتواند یک حجم رویایی از کتابهای مورد علاقه را در دسترس مخاطب قرار دهد. این تغییر فرمول بازار محصولات فرهنگی، معایب فراوانی نیز به همراه دارد که بخش عمده این معایب مربوط به دوره انتقال است و گریزی از آن نیست.
ناشران و متولیان فرهنگی هم شاید بهتر باشد بجای به زیر ذره‌بین بردن مخاطب برای کشف دلیل عدم علاقه در خرید کتاب، امکان دسترسی به محتوای ادبی بر اساس اشتراک را برای مخاطبان خود ایجاد کنند.
