دیوارنوشته های انقلاب؛ بختیار و بازرگان در شعارها

مهدی محسنیان راد

فصلی از کتاب:
در حسرت فهم درست
روایت ۴۲ سال پژوهش ارتباطی در ایران
لندن: اچ اند اس مدیا، ۱۳۹۵/ ۲۰۱۶

این بخش سوم مطلب است. بخش دوم در اینجا و بخش اول اینجا ست.

دو‭ ‬نخست‌وزیر (‬بختیار،‭ ‬بازرگان)‬

در‭ ‬شعارهای‭ ‬دیواری‭ ‬سال‭ ‬۱۳۵۷‭ ‬تهران،‭ ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬شعارهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬شاه‭ ‬و‭ ‬امام،‭ ‬شعارهایی‭ ‬درباره‭ ‬افراد‭ ‬دیگر‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬چشم‭ ‬می‌خورد: ‬آقای‭ ‬مهندس‭ ‬مهدی‭ ‬بازرگان (‬نخست‌وزیر‭ ‬انتخابی‭ ‬امام)‬،‭ ‬آقای‭ ‬شاپور‭ ‬بختیار (‬نخست‌وزیر‭ ‬انتخابی‭ ‬شاه)‬،‭ ‬شادروان‭ ‬آقای‭ ‬دکتر‭ ‬محمد‭ ‬مصدق (‬نخست‌وزیر‭ ‬ایران‭ ‬به‭ ‬هنگام‭ ‬کودتای ۱۳۳۲) ‬و‭ ‬شادروان‭ ‬آقای‭ ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬شریعتی (‬اندیشمند‭ ‬و‭ ‬نویسنده‭ ‬اسلامی). ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬نامبردگان،‭ ‬شعارهایی‭ ‬نیز‭ ‬درباره‭ ‬رهبر‭ ‬سازمان‭ ‬مجاهدین‭ ‬خلق‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬سازمان‭ ‬چریک‌های‭ ‬فدایی‭ ‬خلق‭ ‬ثبت‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬بخش‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬دو‭ ‬سازمان‭ ‬آورده‭ ‬خواهد‭ ‬شد‭.‬

در‭ ‬نمونه‭ ‬مورد‭ ‬بررسی‭ ‬در‭ ‬حالی‭ ‬که‭ ‬۵۶‭ ‬شعار‭ ‬در‭ ‬رد‭ ‬آقای‭ ‬بختیار‭ ‬و‭ ‬چهار‭ ‬شعار‭ ‬در‭ ‬تأیید‭ ‬ایشان‭ ‬ثبت‭ ‬شد،‭ ‬۳۳‭ ‬شعار‭ ‬در‭ ‬تأ‌یید‭ ‬نخست‌وزیری‭ ‬آقای‭ ‬بازرگان‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آمد. ‬در‭ ‬هر‭ ‬حال‭ ‬شعارهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بختیار‭ ‬و‭ ‬بازرگان‭ ‬مشابه‭ ‬شعارهای‭ ‬شاه‭ ‬و‭ ‬امام‭ ‬مقابل‭ ‬یکدیگر‭ ‬بود‭.‬

الف‭- ‬بختیار

شعار‭ ‬‮«‬بختیار،‭ ‬ای‭ ‬نوکر‭ ‬امپریالیسم،‭ ‬سران‭ ‬تو‭ ‬شکست‭ ‬خوردند‮»‬‭ ‬به‭ ‬طول‭ ‬۵‭/‬۵‭ ‬متر‭ ‬به‭ ‬رنگ‭ ‬قرمز‭ ‬با‭ ‬اسپری‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬خیابان‭ ‬سی‌متری،‭ ‬بلندترین‭ ‬شعار‭ ‬ثبت‌شده‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بختیار‭ ‬بود. ‬کوتا‌ه‌ترین‭ ‬شعار‭ ‬به‭ ‬طول‭ ‬نیم‭ ‬متر‭ ‬با‭ ‬رنگ‭ ‬سفید‭ ‬و‭ ‬قلم‌مو‭ ‬با‭ ‬جمله‭ ‬‮«‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‮»‬‭ ‬در‭ ‬شمیران‭ ‬نوشته‭ ‬شده‭ ‬بود‭.‬

طول‭ ‬مجموع‭ ‬۶۰‭ ‬شعار‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بختیار‭ ‬۱۲۷‭ ‬متر‭ ‬و‭ ‬میانگین‭ ‬طول‭ ‬هر‭ ‬شعار‭ ‬‬۲‭ ‬متر‭ ‬بود. ‬شعارهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بختیار ‭ ‬۶‭/‬۵درصد‭ ‬دیوارنوشته‌های‭ ‬تهران‭ ‬را‭ ‬تشکیل‭ ‬می‌داد‭.‬

۵۱درصد‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬شعارها‭ ‬با‭ ‬اسپری، ‭ ‬۲۳درصد‭ ‬با‭ ‬قلم‌مو، ‭ ‬۱۲درصد‭ ‬با‭ ‬زغال‭ ‬و‭ ‬گچ، ‭ ‬۸درصد‭ ‬با‭ ‬ماژیک‭ ‬و ‭ ‬۶درصد‭ ‬با‭ ‬سایر‭ ‬وسایل‭ ‬نوشته‭ ‬شده‭ ‬بود. ‬در‭ ‬میان‭ ‬مجموع‭ ‬شعارها‭ ‬۴۰‭ ‬شعار  (‬۶۷درصد) ‬حاوی‭ ‬آرزوی‭ ‬مرگ‭ ‬برای‭ ‬بختیار‭ ‬و‭ ‬۴‭ ‬شعار (‬۷درصد) ‬حاکی‭ ‬از‭ ‬تأیید‭ ‬ایشان‭ ‬بود. ‬در‭ ‬۲۴‭ ‬شعار،‭ ‬صفت‌های‭ ‬مختلفی‭ ‬برای‭ ‬بختیار‭ ‬قائل‭ ‬شده‭ ‬بودند‭ ‬که‭ ‬بیشترین‭ ‬آنها‭ ‬درباره‭ ‬مزدور‭ ‬و‭ ‬آمریکایی‭ ‬بودن‭ ‬او‭ ‬بود. ‬این‭ ‬صفت‌ها‭ ‬عبارت‭ ‬بودند‭ ‬از: ‬نوکر‭ ‬امپریالیسم،‭ ‬آمریکایی،‭ ‬سگ‭ ‬زنجیری‭ ‬آمریکا،‭ ‬نوکر‭ ‬سیا،‭ ‬نوکر‭ ‬بی‌اختیار،‭ ‬نوکر‭ ‬جیره‌خوار،‭ ‬مزدور،‭ ‬اجنبی،‭ ‬خودفروش،‭ ‬یزید‭ ‬زمان،‭ ‬پشه‭ ‬ناچیز،‭ ‬معتاد‭ ‬کثیف،‭ ‬تریاکی‭ ‬و‭ ‬شیره‌کش‭.‬

متن‭ ‬شعارهای‭ ‬دیواری‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بختیار‭ ‬به‭ ‬ترتیب‭ ‬فراوانی‭ ‬به‭ ‬شرح‭ ‬زیر‭ ‬است:‬

۱۸۸- ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار ۱۴‭ ‬عدد

۱۸۹-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬نوکر‭ ‬بی‌اختیار ۹‭ ‬عدد

۱۹۰-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬جیره‌خوار ۶‭ ‬عدد

۱۹۱-‭ ‬ای‭ ‬بختیار‭ ‬شیره‌کش،‭ ‬تو‭ ‬هم‭ ‬برو‭ ‬مراکش ۲‭ ‬عدد

۱۹۲-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬خود‌فروش ۱‭ ‬عدد (در باقی موارد زیر هم هر جا عدد ذکر نشده منظور عدد ۱ است)

۱۹۳-‭ ‬زکی‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار ‭

۱۹۴-‭ ‬بختیار‭ ‬یزید‭ ‬زمان‭ ‬ما

۱۹۵-‭ ‬کابینه‭ ‬بختیار‭ ‬حقه‭ ‬جدید‭ ‬است

۱۹۶-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬شاه‭ ‬خائن،‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬مزدور،‭ ‬درود‭ ‬بر‭ ‬خمینی

۱۹۷-‭ ‬سرنگون‭ ‬باد‭ ‬حکومت‭ ‬بختیار

۱۹۸-‭ ‬وای‭ ‬به‭ ‬حالت‭ ‬بختیار،‭ ‬چون‭ ‬که‭ ‬آقا‭ ‬دیر‭ ‬میاد

۱۹۹-‭ ‬وای‭ ‬به‭ ‬حال‭ ‬بختیار‭ ‬اگر‭ ‬خمینی‭ ‬دیر‭ ‬بیاد

۲۰۰-‭ ‬جایی‭ ‬که‭ ‬عقاب (‬خمینی) ‬پر‭ ‬بریزد‭ ‬از‭ ‬یک‭ ‬پشه‭ ‬ناچیز (‬بختیار) ‬چه‭ ‬خیزد

۲۰۱- ‬دولت‭ ‬بختیار‭ ‬نیرنگ‭ ‬جدید‭ ‬آمریکا

۲۰۲-‭ ‬بختیار‭ ‬سگ‭ ‬زنجیری‭ ‬آمریکا

۲۰۳-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬آمریکایی

۲۰۴-‭ ‬کابینه‭ ‬بختیار‭ ‬استعمار‭ ‬آمریکا

۲۰۵-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬نوکر‭ ‬سیا

۲۰۶-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬مزدور

۲۰۷-‭ ‬با‭ ‬چاقوی‭ ‬سگ‌کشی‭ ‬قسم‭ ‬به‭ ‬خون‭ ‬شهیدان‭ ‬شاپور‭ ‬تو‭ ‬را‭ ‬می‌کشیم

۲۰۸-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬مزدور‭ ‬آمریکا‭ ‬و‭ ‬شاه‭ ‬خائن

۲۰۹-‭ ‬بختیار‭ ‬ای‭ ‬نوکر‭ ‬امپریالیسم‭ ‬سران‭ ‬تو‭ ‬شکست‭ ‬خوردند

۲۱۰-‭ ‬بختیار‭ ‬اجنبی‭ ‬ملت‭ ‬ایران‭ ‬هرگز‭ ‬شکست‭ ‬نخواهد‭ ‬خورد،‭ ‬سنگر‭ ‬ملت‭ ‬سنگر‭ ‬ایمان‭ ‬است

۲۱۱-‭ ‬نه‭ ‬شاه‭ ‬می‌خوام‭ ‬نه‭ ‬شاپور‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬این‭ ‬دو‭ ‬مزدور

۲۱۲-‭ ‬معتا‌د‭ ‬کثیف‭ ‬بختیار ‭

۲۱۳-‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬تریاکی‭ ‬بی‌اختیار

۲۱۴-‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬شعار‭ ‬بختیار،‭ ‬منقل‭ ‬و‭ ‬وافورو‭ ‬بیار

۲۱۵-‭ ‬لوله‭ ‬بازکن‭ ‬فوری‭ ‬با‭ ‬دهن‭ ‬بختیار ‭

۲۱۶-‭ ‬لوله‭ ‬بازکن‭ ‬با‭ ‬دهن‭ ‬بختیار

۲۱۷-‭ ‬به‭ ‬گفته‭ ‬بی‌بی‌سی‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬استعفا‭ ‬داد

۲۱۸-‭ ‬بختیار‭ ‬سنگرتو‭ ‬نگهدار

۲۱۹-‭ ‬خمینی‭ ‬فرار‭ ‬بختیار‭ ‬را‭ ‬می‌بخشد

علاوه‭ ‬بر‭ ‬شعارهای‭ ‬بالا‭ ‬در‭ ‬شعارهای‭ ‬دیگر نیز‭ ‬که در این مجموعه آورده ایم از‭ ‬بختیار‭ ‬نام‭ ‬برده‭ ‬شده‭ ‬است‭.

ب‭- ‬بازرگان

شعار‭ ‬‮«‬مجری‭ ‬حکم‭ ‬قرآن،‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬ایران،‭ ‬مهدی‭ ‬بازرگان‭ ‬مورد‭ ‬تأیید‭ ‬ماست‮»‬‭ ‬به‭ ‬طول‭ ‬۱۵‭ ‬متر‭ ‬به‭ ‬رنگ‭ ‬قرمز‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬قلم‌مو‭ ‬در‭ ‬خیابان‭ ‬تا‌ج،‭ ‬بزرگ‌ترین‭ ‬شعار‭ ‬ثبت‌شده‭ ‬درباره‭ ‬آقای‭ ‬بازرگان‭ ‬بود. ‬کوچک‌ترین‭ ‬شعار‭ ‬با‭ ‬جمله‭ ‬‮«‬درود‭ ‬بر‭ ‬بازرگان‮»‬‭ ‬به‭ ‬رنگ‭ ‬سبز‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬طول ‭ ‬۲۰‭ ‬سانتیمتر‭ ‬با‭ ‬ماژیک‭ ‬روی‭ ‬دیواری‭ ‬در‭ ‬خیابان‭ ‬دکتر‭ ‬فاطمی (‬آریامهر‭ ‬سابق) نقش بسته ‬بود. ‬طول‭ ‬۳۳‭ ‬شعار‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بازرگان‭ ‬۲۵‭/‬۹۱‭ ‬متر‭ ‬و‭ ‬میانگین‭ ‬آن‭ ‬۷۶‭/‬۲‭ ‬متر‭ ‬بود‭. ‬شعارهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بازرگان‭ ‬۱‭/‬۳درصد‭ ‬دیوارنوشته‌های‭ ‬تهران‭ ‬را‭ ‬تشکیل‭ ‬می‌داد. ‬۳۹درصد‭ ‬از‭ ‬شعارهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بازرگان‭ ‬به‭ ‬رنگ‭ ‬سبز، ‭ ‬۲۴درصد‭ ‬قرمز، ‭ ‬۱۹درصد‭ ‬سیاه، ‭ ‬۱۲درصد‭ ‬سفید‭ ‬و ‭ ‬۶درصد‭ ‬بقیه‭ ‬به‭ ‬رنگ‌های‭ ‬آبی‭ ‬و‭ ‬قهوه‌ای‭ ‬بود. ‬۴۶درصد‭ ‬شعارها‭ ‬با‭ ‬اسپری، ‭ ‬۱۸درصد‭ ‬با‭ ‬قلم‌مو، ‭ ‬۱۵درصد‭ ‬با‭ ‬شابلون، ‭ ‬۹درصد‭ ‬با‭ ‬زغال‭ ‬و‭ ‬گچ‭ ‬و ‭ ‬۶درصد‭ ‬با‭ ‬ماژیک‭ ‬و‭ ‬سایر‭ ‬وسایل‭ ‬نوشته‭ ‬شده‭ ‬بود. ‬۱۲‭ ‬مضمون‭ ‬از‭ ‬۳۳‭ ‬شعار‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬بازرگان‭ ‬خبر‭ ‬نخست‌وزیری‭ ‬ایشان‭ ‬را‭ ‬می‌داد.‬۱۴‭ ‬شعار‭ ‬حاوی‭ ‬درود‭ ‬و‭ ‬سلام‭ ‬به‭ ‬او‭ ‬بود. ‬در‭ ‬۹‭ ‬شعار‭ ‬صفت‌هایی‭ ‬برای‭ ‬آقای‭ ‬بازرگان‭ ‬بیان‭ ‬شده‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬اغلب‭ ‬این‭ ‬شعارها‭ ‬نه‭ ‬مستقیماً‭ ‬درباره‭ ‬ایشان‭ ‬بلکه‭ ‬درباره‭ ‬وی‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬بود. ‬این‭ ‬صفات‭ ‬عبارت‭ ‬بودند‭ ‬از: ‬نخست‌وزیر‭ ‬ایران،‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬مردمی‭ ‬و‭ ‬قانونی‭ ‬ایران،‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬منتخب‭ ‬امام،‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬خلق‭ ‬ایران،‭ ‬حامی‭ ‬قرآن،‭ ‬حامی‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬مجری‭ ‬حکم‭ ‬قرآن‭.‬

در‭ ‬زیر‭ ‬شعارهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬آقای‭ ‬بازرگان‭ ‬به‭ ‬ترتیب‭ ‬فراوانی‭ ‬آورده‭ ‬شده‭ ‬است:‬

۲۲۰- ‬مهدی‭ ‬بازرگان‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬ایران ۷‭ ‬عدد

۲۲۱- درود‭ ‬بر‭ ‬بازرگان ۴‭ ‬عدد

۲۲۲-‭ ‬درود‭ ‬بر‭ ‬بازرگان‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬ایران ۳‭ ‬عدد

۲۲۳-‭ ‬مهدی‭ ‬بازگان‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬مردمی‭ ‬و‭ ‬قانونی‭ ‬ایران ۲‭ ‬عدد

۲۲۴-‭ ‬درود‭ ‬بر‭ ‬بازرگان‭ ‬حامی‭ ‬قرآن‭ ‬و‭ ‬ایران ۲‭ ‬عدد

۲۲۵-‭ ‬سلام‭ ‬بر‭ ‬بازرگان ۲‭ ‬عدد

۲۲۶-‭ ‬بازرگان‭ ‬مجری‭ ‬حکم‭ ‬قرآن ۱‭ ‬عدد

۲۲۷-‭ ‬مجری‭ ‬حکم‭ ‬قرآن،‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬ایران‭ ‬مهدی‭ ‬بازرگان‭ ‬مورد‭ ‬تأیید‭ ‬ملت‭ ‬است  (در باقی موارد زیر هم هر جا عدد ذکر نشده منظور عدد ۱ است)

۲۲۸-‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬ایران‭ ‬مهدی‭ ‬بازرگان

۲۲۹-‭ ‬سلام‭ ‬بر‭ ‬بازرگان،‭ ‬درود‭ ‬بر‭ ‬خمینی ‭

۲۳۰-‭ ‬نخست‌وزیر،‭ ‬منتخب‭ ‬امام‭ ‬است

۲۳۱-‭ ‬همبستگی‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬دولت‭ ‬بازرگان‭ ‬اعلام‭ ‬می‌داریم ‭

۲۳۲-‭ ‬بازرگان‭ ‬نخست‌وزیر‭ ‬خلق‭ ‬ایران

۲۳۳-‭ ‬انتصابات‭ ‬دولت‭ ‬بازرگان‭ ‬مورد‭ ‬تأیید‭ ‬ماست

۲۳۴-‭ ‬بازرگان‭ ‬نخست‌وزیری‭ ‬تو‭ ‬مورد‭ ‬تأیید‭ ‬ملت‭ ‬است

۲۳۵-‭ ‬بازرگان‭ ‬کابینه‌ات‭ ‬مبارک

۲۳۶-‭ ‬سلام‭ ‬بر‭ ‬بازرگان‭ ‬نخست‌وزیری‭ ‬قانونی‭ ‬ایران،‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬غیر‌قانونی

۲۳۷-‭ ‬دولت‭ ‬بازرگان‭ ‬یعنی‭ ‬فرار‭ ‬بختیار ‭

۲۳۸- ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬بختیار‭ ‬درود‭ ‬بر‭ ‬بازرگان

ج‭- ‬دیگران

علاوه‭ ‬بر‭ ‬شاه،‭ ‬امام،‭ ‬بختیار‭ ‬و‭ ‬بازرگان،‭ ‬۳۷‭ ‬شعار‭ ‬و‭ ‬عکس‭ ‬درباره‭ ‬۱۴‭ ‬تن‭ ‬دیگر‭ ‬روی‭ ‬دیوارها‭ ‬دیده‭ ‬می‌شد‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬ترتیب‭ ‬عبارت‭ ‬بودند‭ ‬از‭: ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬شریعتی (‬۱۵‭‬شعار)‬،‭ ‬مهدی‭ ‬رضایی (‬پنج‭ ‬شعار)‬،‭ ‬رضا‭ ‬رضایی (‬سه‭ ‬شعار)‬،‭ ‬سعید‭ ‬محسن (‬دو‭ ‬شعار)‬،‭ ‬خسرو‭ ‬روزبه (‬دو‭ ‬شعار)‬،‭ ‬دکتر‭ ‬محمد‭ ‬مصدق (‬دو‭ ‬شعار)‬، ‭‬صدیقه‭ ‬رضایی،‭ ‬شریف‭ ‬واقفی‬،‭ ‬خسرو‭ ‬گلسرخی‬،‭ ‬حسن‭ ‬فرزانه‬،‭ ‬اکبر‭ ‬شامی‬،‭ ‬صمد‭ ‬بهرنگی‌‬،‭ ‬سرگرد‭ ‬محبی، ‬و‭ ‬ازهاری (هر کدام یک شعار).‬

پنج‭ ‬شعار‭ ‬از‭ ‬۱۵‭ ‬شعار‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬شریعتی،‭ ‬تصاویر‭ ‬چاپ‭ ‬شده‭ ‬به‭ ‬وسیله‭ ‬شابلون‭ ‬بود؛‭ ‬یک‭ ‬عکس‭ ‬تنها‭ ‬و‭ ‬بدون‭ ‬شعار‭ ‬شریعتی،‭ ‬دو‭ ‬تصویر،‭ ‬عکس‭ ‬دکتر‭ ‬شریعتی‭ ‬همراه‭ ‬با‭ ‬نوشته‭ ‬شهید‭ ‬شریعتی،‭ ‬یک‭ ‬تصویر،‭ ‬عکس‭ ‬شریعتی،‭ ‬امام،‭ ‬صدیقه‭ ‬رضایی‭ ‬و‭ ‬مهدی‭ ‬رضایی‭ ‬در‭ ‬کنار‭ ‬هم‭ ‬و‭ ‬یک‭ ‬تصویر‭ ‬از‭ ‬دکتر‭ ‬شریعتی‭ ‬و‭ ‬صمد‭ ‬بهرنگی‭ ‬همراه‭ ‬با‭ ‬جمله‭ ‬مرگ‭ ‬بر‭ ‬منافقین. ‬طول‭ ‬۱۰‭ ‬شعار‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬شریعتی‭ ‬۵‭/‬۲۲‭ ‬متر‭ ‬و‭ ‬میانگین‭ ‬آن‭ ‬۲۵‭/‬۲‭ ‬متر‭ ‬بود‭. ‬از‭ ‬۱۰‭ ‬شعار‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬دکتر‭ ‬شریعتی‭ ‬پنج‭ ‬شعار‭ ‬حاوی‭ ‬جمله‭ ‬‮«‬درود‭ ‬بر‭ ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬شریعتی‮»‬‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬بزرگ‌ترین‭ ‬شعار‭ ‬نیز‭ ‬با‭ ‬همین‭ ‬جمله‭ ‬به‭ ‬طول‭ ‬۵‭ ‬متر‭ ‬به‭ ‬رنگ‭ ‬نارنجی‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬وسیله‭ ‬اسپری‭ ‬روی‭ ‬دیواری‭ ‬در‭ ‬خیابان‭ ‬آرامگاه‭ ‬نوشته‭ ‬شده‭ ‬بود. ‬دو‭ ‬شعار‭ ‬با‭ ‬جمله‭ ‬‮«‬دکتر‭ ‬شریعتی،‭ ‬آغاز‭ ‬بیداری‮»‬،‭ ‬یک‭ ‬شعار‭ ‬حاوی‭ ‬جمله‭ ‬‮«‬درود‭ ‬بر‭ ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬شریعتی‮»‬‭ ‬و‭ ‬یک‭ ‬شعار‭ ‬با‭ ‬جمله‭ ‬‮«‬درود‭ ‬بر‭ ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬شریعتی‭ ‬معلم‮»‬‭ ‬بود‭.‬

دو‭ ‬شعار‭ ‬درباره‭ ‬دکتر‭ ‬مصدق‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آمد‭ ‬که‭ ‬یکی‭ ‬در‭ ‬خیابان‭ ‬شاهرضا‭ ‬و‭ ‬دیگری‭ ‬در‭ ‬خیابان‭ ‬شمیران‭ ‬نوشته‭ ‬شده‭ ‬بود‭. ‬هر‭ ‬دو‭ ‬شعار‭ ‬دارای‭ ‬جمله‭ ‬‮«‬درود‭ ‬بر‭ ‬مصدق‮»‬‭ ‬بود. ‬شعارهای‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬افرادی‭ ‬که‭ ‬نامشان‭ ‬برده‭ ‬شد،‭ ‬در‭ ‬بخش‌های‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬مجاهدین‭ ‬خلق،‭ ‬چریک‌های‭ ‬فدایی‭ ‬خلق‭ ‬و‭ ‬حزب‭ ‬توده‭ ‬آورده‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

————————
*این بخش آخر از شعارها بود که از نیمه اول فصل نقل شد. برای دیدن لیست کامل بیش از ۶۵۰ شعار و جدولها و آمارهای آنها لطفا به خود کتاب مراجعه کنید. فهرست باقی شعارها از این قرار است:

  • شعارهای‭ ‬علیه‭ ‬ساواک،‭ ‬چماق‌داران،‭ ‬قانون‭ ‬اساسی،‭ ‬ارتش‭ ‬و‭ ‬کشورها‭ ‬و‭ ‬رژیم‌های‭ ‬دیگر
  • شعارهای‭ ‬له‭ ‬اسلام‭ ‬و‭ ‬حکومت‭ ‬اسلامی،‭ ‬شهدا،‭ ‬چریک‌های‭ ‬فدایی،‭ ‬مجاهدین‭ ‬خلق،‭ ‬حزب‭ ‬توده،‭ ‬سایر‭ ‬احزاب،‭ ‬ارتش‭ ‬و‭ ‬کشورها‭ ‬و‭ ‬رژیم‌های‭ ‬دیگر
  • شعارهای‭ ‬خطاب‭ ‬به‭ ‬مردم‭ ‬درباره‭ ‬اتحاد،‭ ‬مسلح‭ ‬شدن،‭ ‬کودتا‌،‭ ‬کارگران،‭ ‬اعتصاب‭ ‬و‭ ‬بانوان
  • شعارهای‭ ‬آزادی‭ ‬و‭ ‬پیروزی
همرسانی کنید:

مطالب وابسته